Fanni o‘qitishdan maqsad fitots noz yoki o‘simliklar jamoasi, fitots noz

10-rasm. O‘simliklarning jamoada
alohida ko‘rinish sxemasi.
1-o‘simliklarning yer ostida ham yer
ustida, ham zich;
2-o‘simliklar faqat yer ostida zich;
3-o‘simliklar yer ustida ham, yer
ostida ham, zich emas.

---

38
tuproq yuzasi o‘simliklar bilan to‘liq qoplangan bo‘lsa, u 100 % d b qabul qilinadi.
kshirilayotgan maydondagi tuproq yuzasi o‘simliklar bilan yarmiga qadar
qoplagan bo‘lsa, qoplanish darajasi 50 % d b olinadi va hokazo. Fitosenozdagi
turlarning mo‘lligi quyidagi usullar bilan aniqlanadi:
Ko‘z bilan chamalab aniqlash.
Bunda fitosenozdagi turlarning mo‘lligini
aniqlash maxsus shkalalarga asoslanib, shkalalarning har bir bosqichi u yoki bu
turning mo‘lligiga to‘g‘ri k ladi. Shkalalarning bir n cha turi mavjud bo‘lib,
ko‘pincha turlarning mo‘lligini ko‘z bilan Chamalab aniqlashda Drud shkalasidan
foydalaniladi. Hozirgi vaqtda turlar mo‘lligini ko‘z bilan chamalab aniqlashda
Drud shkalasi biroz o‘zgartirilgan holda qo‘llaniladi. Chunonchi, lotin harflarida
rilgan shartli b lgilar rus tiliga almashtirilib, so‘z yoki raqamlardan foydalani-
ladi. Bunda Drud sist masidagi 6 yoki 7 bosqich o‘rniga 4 bosqich tan-lab
olingan bo‘lib, g obotanikning ishlari birozyengillashtirilgan. Qu-yidagi
shkalaning o‘zgartirilgan nus-xasi k ltirilgan.
11
-rasm.Sohil bo’yida qarag’ayzorlardan tashkil topgan dizayn
Qayta hisoblash usulida aniqlash. Bu ko‘z bilan chamalab aniqlashga nisbatan
murakkabroq bo‘lib, har bir tur ma’lum maydon birligida hisobga olinadi.
yinchalik turlar mo‘lligi umumiy fitotsenoz uchun ma’lum t r-ritoriyaga qayta
hisoblab o‘tkaziladi. Fitotsenozdagi daraxtlarni hisobga olish uchun 1000 m
2
(10x100), shu-ningd k, 1600 m
2
(20x80) yoki 2000 m
2
(20x100) o‘lchamdagi
maydon-lar, buta va o‘t o‘simliklar uchun 1 m
2
yoki 100 m
2
maydonchalar ajrati-
ladi. Fitotsenozdagi turlar mo‘lligi haqida aniqroq ma’lumotlar olish uchun kichik
maydonchalardagi hisoblashlar 10 20 joyda takror o‘tka-zilishi k rak.