1. Маркетинг тадқиқотлари тушунчаси ва усуллари

якка истеъмолчилар
ташкил этади, яъни аҳолининг 
товар ва хизматларни фақат ўзининг шахсий фойдаланиши учун сотиб 
оладиган қисми. 
Оилалар ёки уй хўжаликлари
асосан озиқ-овқат ва ноозиқ-
овқат маҳсулотларини харид қиладилар. Миқёсларига ва харидларининг 
ҳажмига кўра улар ҳам истеъмолчиларнинг асосий турига киради. 
Воситачилар
анча профессионал харидорлардир, зеро, улар товарларни 
асосан қайта сотиш мақсадларида сотиб оладилар. Шу билан боғлиқ ҳолда 
улар товар нархига, унинг ўрамига, сакланиш муддатлари каби омилларга 
кўпроқ 
эътибор 
берадилар. 
Фирмаларнинг 
ходимлари 
бўлган 
таъминотчилар
моддий-техника таъминоти учун товарларни сотиб 
оладилар, бунда улар эътиборининг марказида товарнинг нарх ва миқдорий 
тавсифи, транспорт харажатлари, ишлаб чиқарувчининг обрўи, мижоз 
истагига реакциянинг тезлиги, тўловни кечиктириш имконияти каби 
кўрсаткичлар туради. 
Давлат ва жамоат муассасаларининг мансабдор ёки 
жавобгар шахслари
ўзлариникини эмас, балки жамоат маблағларини 
сарфлайдилар. Ишлаб чиқарувчини танлашда улар, энг аввало, ишончлилик, 
қонунга риоя қилишлик, шунингдек, шахсий алоқалари шароитларидан 
келиб чиқиб йўл тутадилар. 
Алоқалар ўрнатилувчи аудитория
— моҳиятан бу қўйилган 
мақсадларга эришиш ниятини билдирган шахсларнинг муайян гуруҳи. Улар 
қуйидаги типларга бўлинадилар: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
расм
. Алоқалар ўрнатилувчи аудиторияларнинг турлари 

ички (меҳнат жамоаси, касаба уюшмалари, акционерлар, 
менежерлар, директорлар кенгаши); 

маҳаллий (атрофда яшовчи аҳоли, маҳалла қўмиталари, фахрийлар 
кенгаши, «Нуроний» жамғармаси); 

давлат муассасалари (давлат идораларининг мансабдор шахслари, 
солиқ ва статистика идораларининг, ижтимоий жамғармалар, ёнғин 
инспекциялари, санитарэпидемиологик назорат идораларининг ходимлари ва 
ҳоказо); 

молиявий доиралар (банк ходимлари, аудиторлар, молиячилар, 
молиявий ва инвестицион маслаҳатчилар); 
Корхона 
Ички 
Ма
ҳаллий 
Фу
қаролик гуруҳ ҳаракатлари 
Кенг жамоатчилик
Оммавий ахборот восит.
Давлат муассасалари
Молиявий идоралар

---


оммавий ахборот воситалари (мухбирлар, реклама, иқтисодиёт, 
бизнес бўлимларининг, газеталар, журналлар, телевидение ва радио,
ахборот ва таҳлилий агентликлар ходимлари); 

фуқаролик гуруҳ ҳаракатлари (экологик ҳаракатнинг истеъмолчилар 
ассоциациялари, соғлом ҳаёт тарзи ҳаракатининг фаоллари ва юристлари); 

кенг жамоатчилик (экспертлар, сиёсатчилар, спортсменлар, 
артистлар, рассомлар, мусиқачилар).