Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

Жеке адамда қоғамдық мінез-құлықты қалыптастыру және іс-әре-
кетті, ұйымдастыру методы. 
Бұл методқа педагогикалық талап орнату, үй-
рету, қоғамдық пiкiрлер, жаттығу, тәрбиелеушілік ситуация туғызу методта-ры 
жатады. Бұл метод көмегімен оқушылардың еңбекке жауапкершілігі, қо-
ғамдық мінез-құлқы, тәжірибесi, қарым-қатынас жасау дағдысы, белсенді 
өмірлiк позициясы қалыптасады. Мектепте оқытушы оқушылар өмірiн белгі-лі 
бір педагогикалық мақсатты көздеп ұйымдастыру арқылы қоғамдық мінез-
құлыққа байланысты әдеттерді қалыптастыруы мүмкін.
Оқушылар 
іс-әрекетi мазмұнына 
ойын, қоғамдық пайдалы еңбек, түрлі 
тапсырмалар мен балалар режимдерiн кіргіземiз. Қоғамдық пайдалы еңбекте 
оқушылар ортасында әрбір оқушының индивидуал қасиеттерін есепке алу ке-
рек. Қоғамдық пайдалы еңбекте оқушылардың қоғамдық ұйымдары, оқыту-
шылар және класс жетекшілері басшылық етеді. Мектепте қоғамдық пайдалы 
еңбекте оқушылар мектеп айналасын тазартады, темір-терсек, маклатура жи-
найды және тағы басқа жұмыстарды атқарады. Ал мектептен тыс қоғамдық 
пайдалы еңбекте оқушылар, әсіресе ауыл мектептерiндегi оқушылар, егін жи-
науға, мақта теруге көмектеседi.
Оқушының мектеп және жанұядағы күн тәртiбi 
жаттығу және және үй-
рету 
міндетін орындайды. Мектеп және жанұядағы күн тәртiбi, іс-әрекет түр-
лерiнің уақыт бойынша анық белгіленуі оқушыларды өз қалауларын басқару-
ға мәжбүр етедi (балалармен футбол ойнағысы келсе, алдымен сабағын орын-

---

119 
дағаны жөн), балаға бір- екi жұмысты орындаумен бірге жақсы әдеттер жүйе-
сiн қалыптастыруда көмектеседi.
Тапсырма 
жүйесi де баланың әлеуметтік активтiгiн түрлендiруге көмек-
теседі. Оқытушы балаларға мектепке келген күннен-ақ төмендегі тапсырма-
ларды орындауға үндейдi.
«Кезекші, балаларға дәптерлерді таратып шық», Самиға, біз оқып болған 
кiтаптарды кітапханаға алып барып бер». Бұл сияқты тапсырмалар балада ең-
бексүйгiштiк қасиетін дамытады. Оқушылар тапсырманың әлеуметтiк маңы-
зын білулерi, коллектив оларға тапсырған жұмыстардың қажеттілігін түсіну-
лері керек; тапсырмаларды әрбiр баланың қызығулары, мүмкіндік жағдайла-
рына қарап беру керек; тапсырмаларды бөлiп берумен ғана шектеліп қоймай, 
әрбір оқушыны оларды орындауға үйрету керек.