Musiqiy ovoz rejissyorligi va informatika kafedrasi umurov nodir qosimovich

1-mashqni bajaring .
 
NOTA MATNINI TERISH 
Dasturda nota matnini terish katta qiyinchilik tug„dirmaydi. «
Create»
menyusi buyruqlarini qanchalik batafsil bilish esa ishni yanada yengillashtiradi va 
olinadigan natija o„z sifatini bilan kishini zavqlantiradi. «Create» menyusida 
partitura yozuvi uchun zaruriy elementlarni qo„yish, ularga kerakli jilo va 
bezaklarni o„rnatish, tahrirlashga mo„ljallangan buyruqlar joylashgan. Nota 
hujjatining maketi yaratib bo„linganidan so„ng cholg„ularning kalitlarini va 
tonalligini yana bir marta ko„zdan kechirib chiqish lozim. Agarda ba‟zi cholg„ular 
kaliti yoki tonalligini o„zgartirish zarurati bo„lsa, ularni nota terishni boshlashdan 
avval o„zgartirgan ma‟qul. Chunki dastur kalit va tonallikni o„zgartirish bilan birga 
terilgan notalarni ham avtomatik ravishda transpozitsiya qiladi. Bu esa terib 
bo„lingan notalarni qaytadan tekshrib, ularni qo„shmcha tahrirlab chiqishni talab 
etadi. Kalit, takt o„lchovi va tonalliklarni almashtirish buyruqlari dasturning Create 
menyusida joylashgan:
«Clef»
(kalit), «
Time signature»
(takt o„lchovi), «
Key 
signature»
– (tonallik). Bu buyruqlar sichqonchaning kontekst menyusida ham 
mavjud. Ushbu maqsadda quyidagi tezkor klavishalardan ham foydalanish 
mumkin: 
Q – kalit, 
T – takt o„lchovi 
K – tonallik 
Asarning nomlanishini, tempini, kompozitori va qo„shiq matni muallifining 
ismi-shariflarini, cholg„ularning nomlarini ham tahrirlash mumkin. Buning uchun 
! 

---

30 
tahrirtalab matn sichqoncha yordamida faollashtirilishi, ya‟ni ushbu matn yozuviga 
sichqonsha ko„rsatkichi olib borilishi va chap tugmasini ikki marta tezkor bosish 
amalga oshirilishi lozim. Shu tariqa matn yozuvida xuddi Word kabi matn 
muharrirlaridagidek kursor (rasmga qarang (1)) paydo bo„ladi. Undan foydalanib 
yozuvga kerakli o„gartirishlarni kiritish, undagi xatolarni to„g„rilash yoki yozuvni 
butunlay yangi yozuvga o„zgartirish mumkin. Dasturning ishchi oynasining yuqori 
o„ng burchagida, yugorida aytib o„tilganidek, siljitiladigan «Xususiyatlar» paneli 
joylashgan. Xususiyatlar panelida matn bilan ishlashga mo„ljallangan «Text» 
(Matn) bo„limini (2) ochish lozim. Agarda panel yopilgan bo„lsa, uni 
«Instrumentlar paneli»dagi belgini (3) bosish orqali ochish mumkin (ushbu 
maqsadda «Window» menyusining mos buyrug„idan ham foydalanish mumkin):
Shu tariqa yaratilayotgan nota hujjatining maketi qayta tahrirlanadi va nota 
matnini terishga kirishish uchun zamin hozirlanadi.