Maxsus pedogogika 2016. indd

Tayanch so‘zlar:

Verbal – nutqiy 

Ob’ektiv – faktlarga asoslangan 

 

Nazorat savollari:

1. Maktabgacha surdopedagogika fani ilmiy tadqiqotlarida qan-

day metodlaridan foydalanadi?

2. Fan metodlarini qo‘llash maqsadlarini va tartibini yoritib bering.

§ 11. Surdopedagog va tarbiyachi shaxsi

O‘qituvchi-defektolog(surdopedagog) lavozimiga pedagogi-

ka oliy o‘quv yurtlarining defektologiya fakultetini tamomla-

gan shaxslar tayinlanadilar. Surdopedagog ertalabki soatlarda 

ishlaydi va nutq o‘stirish, matematik tasavvurlarni shakllanti-

rish, talaffuzga o‘rgatish va eshitish qobiliyatini  rivojlantirish 

---

58

59

mashg‘ulotlarini  hamda  eshitish  qobiliyatini  rivojlantirish  va 

nutqni  o‘stirish  bo‘yicha  yakka  mashg‘ulotlarni  olib  boradi. 

Surdopedagogning yuklamasi haftasiga 24 soatni tashkil etadi. 

Surdopedagog  bolalarni  har  tomonlama  kamol  toptirish, 

maktab  ta’limiga  tayerlash  ishlarini  amalga  oshiradi.  Sur-

dopedagog  pedagogik  jarayonni  tashkil  etib,  bolalarni  bilim 

va  malakalar  bilan qurollantiradi,  nutqini shakllantiradi.  Es-

hitishda nuqsoni bo‘lgan bolalarga sifatli ta’lim-tarbiya berish 

uchun surdopedagog yuksak pedagogik mahoratga ega bo‘lishi, 

ta’limning  samarali  psixologik-pedagogik  texnologiyalarini 

izlashi va joriy etishi, korreksion metod va usullarni va dastur 

talablarini mukammal bilishi kerak.

Surdopedagog  kar  va  zaif  eshituvchi  bolalarning  nuqson 

tuzilishini,  bilish  jarayonlarining  xususiyatlarini,  defektni 

kompensasiyalash  yo‘llarini  bilmog‘i  lozim.  Pedagogik-psix-

ologik bilimlarni qo‘llagan holda bolalarni sevgan holda, ularga 

mehr-muruvvat va g‘amxo‘rlik ko‘rsatib pedagogik faoliyatda 

muvaffaqiyatlarga erishish mumkin.

Eshitishda  nuqsoni  bo‘lgan  bolalarnig  nutqi  kattalarga 

taqlid  qilgan  holda  shakllangani  sababli  surdopedagogn-

ing  nutqi  to‘g‘ri  va  ravon  bo‘lishi  kerak.  Surdopedagogning 

nutqi tabiiy, ohangdor va ifodali, talaffuzi aniq va jarangdor 

stilistik,  grammatik  va  fonetik  kamchiliklardan  holi  bo‘lishi 

kerak. Surdopedagog umumiy  tarzdagi  va individual  (yakka) 

mashg‘ulotlarni bolalarning o‘ziga xos xususiyatlaridan va das-

tur talablarini hisobga olgan holda rejalashtiradi.