E. Egamberdiev

Biznes-reja tuzish uchun unda ishtirok etuvchilardan katta bilim, 
ma’lumotlar, bozorni, yangi taxnologiyani va hokazolarni
bilishni talab etadi
. 
Biznes - reja tuzishda ba’zi-bir kamchiliklarni yashirib ketish hisob-kitob ishlarini 
chalkashtiradi, natijada korxona faoliyatini yomonlashib ketishiga sabab bo’ladi. 
Biznes-reja tuzishda eng avvalo yaqin va uzoq muddatdagi maqsadlarni aniqlab olish 
zarur. 
Biznes-rejani tayyorlash quyidagi maqsadlarni taqazo etadi: 
1. 
Rahbarlarga korxonani to’g’ri boshqarish; 
2. 
Bozor iqtisodiyotida biznesni amalga oshirishga o’rgatish; 
3. 
Korxonaning haqiqiy faoliyatini baholash va rejaga o’zgartirishlar kiritish; 
4. 
Banklar, investorlar va kreditorlarni korxona faoliyatiga baho berish uchun 
ma’lumotlar bilan ta’minlash. 
Biznes-rejani tayyorlashda juda katta ma’lumotlarga ega bo’lish lozim. 
Bular quyidagilar: 
-korxonaning startegik maqsadlari; 
-korxonani maqsadga erishish yo’lidagi xarakati (taktikasi) yoki maqsadiga qanday 
qilib erishadi; 
-korxona ishlayotgan sharoitni o’rganish, taxlil qilish; 

---

158
-korxonani kuchli va kuchsiz tomonlarini taxlil qilish; 
-mahsulot (xizmat)larga bo’lgan talabni o’sishi va pasayishini prognoz qilish; 
-korxona faoliyatidan kutiladigan natijalar; 
-korxona uchun zarur resurslar, ularning manba’lari; 
-korxona faoliyati rejasi; 
-natijalarni aniqlash; 
-korxona faoliyati natijalarini nazorati. 
Rejani tayrlash uchun bozorni taxlil qilish zarur. 
(marketing): 
iste’molchilarga xarakteristika berish (ularni yoshi, jinsi, daromadi, mahsulotni 
iste’mol qilish xajmi va boshqalarga); iste’molchilarni joylashgan eri; tovarlarga 
talabni o’zgarib turishi; xarid qilishi qobiliyati; mahsulot sifatidan xaridorlarni 
qoniqish hosil qilish; tovarni haridorlarni o’ziga jalb qila bilish; mahsulotni sotish va 
vaqtidagi korxonani baho siyosati; mahsulotni sotish hajmi, miqdori (darajasi), 
bozordagi xaridorlarni segmentlarga (tabaqalarga) bo’lib mahsulot sotishni 
rejalashtirish. Undan so’ng raqobatchilarni taxlil qilinadi. Buna kompaniya, firmalar 
bo’yicha bozor xizmati, mahsulot (xizmatlarni) xususiyatlari, ularni taqsimlash, 
etkazish, reklama ishlari, mahsulotni iste’molchiga etkazish bahosi, raqobatchilarni 
kuchli va kuchsiz tomonlari taxlil qilinadi.