Umumiy oʻrta ta’lim maktablarida “molekulyar- kinetik nazariya asoslari” boʻlimini innovatsion texnologiyalardan foydalanib oʻqitish

3.2. Tajriba-sinov ishlarining tahlili 
Texnalogik bilimlarning shakllanganlik darajasini aniqlash maqsadida 2020-
2021 yillarida Toshkent viloyati Zangiota tumani XTB tassarufidagi 1-umumiy
o‘rta ta’lim maktabida “9”-sinf “A”-sinfida 34 nafar va “9”-sinf “B”-sinfida 34 
nafar oʻquvchilari bilan tajriba-sinov ishlarining birinchi bosqichioʻtkazildi. 
Tajribaoʻtkazish jarayonida, fizikaga oid bilimlarning umumta’lim fizikasi 
mazmunidagi masalalar, laboratoriya ishlari va namoyishli tajribalarni mustaqil 
bajara olish va ularni oʻquvchilarga tushuntira olishga alohida e’tibor qaratildi. 
Tajriba-sinov ishlarining uch bosqichini amalga oshirish uchun quyidagi vazifalar 
qoʻyiladi: 

Fizikadan amaliy mashgʻulotlarini kuzatish, ushbu mashgʻulotlarning 
tashkil qilinishi va mazmunini texnologik bilimlarni shakllantirish nuqtai nazardan 
tahlil qilish. 

Nazorat ishlarini tahlil qilish. 

oʻquvchilar bilan soʻrovnomaoʻtkazish, suhbat olib boorish. 

---

56 
Ushbu vazifalar orqali solishtirganimizda ularning bilim darajalari deyarli bir 
xil ekanligi aniqlandi. Mashgʻulotlarni kuzatish jarayonida, fizikaga oid bilimlarni 
shakllantirish masalasiga asosiy e’tibor qaratildi. Maktab oʻquvchilarni bilimlarini 
shakllanganlik darajasini aniqlash maqsadida xayol qilinayotgan muammo 
boʻyicha quyidagi savollar ishlab chiqildi. Savollar muammo boʻyicha dastlabki 
ma’lumotlarni olish uchun oʻquvchilarga taklif qilindi. Quyida bu jadvaldagi 
savollar keltirilgan: 
Savollar 
Ta’rifi 
Molekula nima? 
Ideal gaz nima? 
Atom nima? 
Yadro nimadan tashkil topgan? 
Izotermik jarayon 
Izobarik jarayon 
Izoxorik jarayon 
Adiabatik jarayon 
Olingan 
natijalarning 
tahlili 
guruhlarda 
oʻquvchlarningoʻzlashtirish 
koʻrsatkichlari bir-biriga yaqin ekanligni koʻrsatdi. Bundan oʻquvchilarni 
bilimlarning shakllanganlik darajasini oshirish lozim, degan xulosaga kelindi. 
Tadqiqot ishining keyingi bosqichida tajriba va nazorat guruhlariga tanlandi. 
Tanlangan guruhlardagi oʻquvchlarga bilimlarining shakllanganlik darajasini 
aniqlash har bir oʻquvchiga alohida individual ravishda mustaqil bajarish kerak 
boʻlgan quyidagi test topshiriqlari berildi va ularning javoblari tahlil qilindi: 

---

57