Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

Ayniyat va tafovut.
Tafovut - avvalgi holatdan saqlanib qolgan xossalar
ustunlik qilgani holda, ayni bir predmet xossalarining mos kelmasligidir. Tafovut
kuchli yoki ahamiyatsiz bo‘lishi mumkin. Kuchli tafovut – predmetning o‘z-o‘zi
bilan ziddiyatga kirishish omili. Bu qarama-qarshilik bosqichi bo‘lib, uning echilishi

---

predmetning butunlay o‘zgarishiga olib keladi. SHunday qilib, ziddiyatlarning
kuchayishi va o‘z echimini topishi rivojlanish manbai hisoblanadi. 
«Ayniyat» tushunchasi ziddiyat tarqalishining dastlabki bosqichini anglatadi.
Bu bir xillik, narsa, hodisa, jihatning o‘z-o‘ziga yoki boshqa narsalar, hodisalar,
jihatlarga o‘xshashlik munosabati. «Tafovut» - har xillik, o‘z-o‘ziga, boshqa narsalar,
hodisalar, jihatlarga mos kelmaslik munosabati. Ziddiyatning vujudga kelishi
yagonaning ikkilanishi sifatida, yagonaning o‘z-o‘zini qarama-qarshiliklarga
differensiatsiya qilishi sifatida yuz beradi.
Ziddiyatlarning rivojlanish jarayoniga yanada chuqurroq kirish uchun ularning
tarqalish bosqichlari (fazalari)dan tashqari, ularning holatlarini ham farqlash zarur.
Predmetli-moddiy, «etilgan» ziddiyatning holati deganda uning qarama-
qarshiliklarining amal qilish usuli, «birligi va kurashi»ning namoyon bo‘lish
xususiyati tushuniladi. Ayni shu xususiyat bu qarama-qarshiliklarning rivojlanish
xususiyati va faollik darajasini, mazkur ziddiyatni echish xususiyatini belgilaydi.
Ziddiyatning rivojlanish jarayonida bosqichlarni yoki tarqalgan, «etilgan» ziddiyatni
tavsiflovchi holatlarni ham farqlash mumkin. Ijtimoiy tizimlarga tatbiqan
ziddiyatlarning rivojlanish bosqichlariga nisbatan bunday yondashuv ularning
quyidagi holatlarini aniqlash imkonini beradi: garmoniya, disgarmoniya, konflikt. 
SHuni qayd etish muhimki, ziddiyatlar rivojlanayotgan har qanday tizimda
mazkur tizim mavjudligining boshidan oxiriga qadar mavjud bo‘ladi. Holatlar,
miqdor ko‘rsatkichlari, qarama-qarshiliklarning o‘zaro aloqasi xususiyati, ularning
tizimdagi roligina o‘zgaradi.