Asosiy terminlar va tushunchalar
Valyuta. Valyuta juftlari Valyuta bu – ma'lum davlatdagi yoki mamlakatlar guruhidagi
milliy pul birligi. G'arbiy Yevropadan bu – evro, AQShda – dollar, Yaponiyada – yena va
h.k. Valyuta kursi bir valyutaning boshqasiga miqdoriy nisbatidir. Valyuta bozorida
―valyuta jufti‖ tushunchasi keng qo'llanadi. Oldi-sotdi bitimlarining davomiyligidan kelib
chiqib, valyuta kurslarining ikki turi farqlanadi: Spot-kurs va Forvard-kurs. Spot-kurs
(SPOT) – amalda valyuta almashuvi bitim tuzilgan kundan so'ng ikkinchi ishchi kunida
kontragent banklar o'rtasida o'tkaziishi sharti bilan bitim tuzilishi paytida o'rnatilgan
valyuta kursidir. Kontragentlarning hisobraqamlariga mablag'larni o'tkazish sanasi
valyutalash sanasi (value date) deb ham ataladi. Valyutalash sanasi quyidagicha bo'lishi
mumkin:
•• bitim tuzilish kunida – Today (Tod);
•• keyingi ish kunida – Tomorrow (Tom);
•• bitim tuzilganidan keyin ikkinchi ish kunida– Spot.
Forex bozorlarida aynan Spot valyutalash sanasi bilan bitimlar ko'p tuziladi. Valyutalash
sanasi ikki ish kunidan kam bo'lgan barcha bitimlar «konversion kassa operatsiyalari»
deb ham ataladi. Forvard-kurs (FORWARD) – ma'lum vaqt oralig'idan so'ng valyuta
qanday qiymatga ega bo'lishi ko'rsatkichidir. Standart davrlar bu – 1, 3, 6 va 12 oylardir.
Kurs Forvard = Spot-kurs + Spot-kurs x Foiz stavkasi x Kunlar soni 360100 Valyuta
savdosida hajmlar katta ahamiyatga ega. Biror valyutaning savdosi hajmi qancha katta
bo'lsa, uning kursini boshqarish o'yinchi yoki o'yinchilar guruhiga shunchalik qiyin
bo'ladi. Hatto eng ommaviy valyutalar (evro va dollar) bilan bo'lgan holatda ham, aytish
mumkinki, buning amalda iloji yo'q, bozorga davlat markaziy banklari aralashgan
kamdan-kam hollar bundan mustasno. Aynan mana shu ko'p treyderlar valyuta jufti
bilan savdo qilishni ma'qul ko'rishining sabablaridan biridir. Boshqa muhim sabab
shundan iboratki, biror valyutaning Forex bozoridagi savdodagi hajmi qancha ko'p bo'lsa,
bu valyuta uchun tahlilning har xil turlari ko'proq qo'llanadi va bu tahlillar kelgusida
ko'rib chiqiladi. Bozorning 70%ni bo'lib olgan evro va dollardan keyin, savdoning eng
ommaviy vositalari yaponiya yenasi (11%) Britaniya funti (8%), Shveytsariya franki (5%)
hisoblanadi va nihoyat, oxirgi 6% qolgan boshqa barcha valyutalarga to'g'ri keladi.
Marjinal savdo Oxirgi 10 yilda valyuta bozorida yakka tartibdagi savdo faoliyati tobora
ommalashmoqda. Bunga moliyaviy xizmatlarning rivojlanishi va «marjinal» savdo deb
nomlangan savdoni qo'llash sharoit yaratmoqda. Bunday sharoitlarda har bir xohlovchi,
brokerga faqat ma'lum kafolat summasini taqdim etgan holda, xalqaro valyuta bozorida
katta miqdorlar bilan savdo qilishi mumkin. Amaliyotda, agar treyder bozordagi savdoda
ishtirok etishni xohlasa, u ma'lum valyutaning 100 000 birligiga ega bo'lishi zarur.
Ko'pincha bu Foreks bozoridagi savdoda qatnashishga qaror qilgan yakka individual
o'yinchilar uchun iloji yo'q summadir. Biroq, ―dastak samarasi‖ deb nomlangan usul
tufayli, ishtirokchilarga foreks-spot banklararo bozorida real bitimlar amalga
oshiriladiganidan ancha kam summaga ega bo'lgani holda bozorda operatsiyalar
bajarishga imkon beriladi. ―Dastak samarasi‖ tushunchasi «leverij» (Leverage), «marja»
(Margin), «kredit ko'magi» (―kredit yelkasi‖) va boshqa nomlar ostida ham uchrab
turadi. ―Dastak samarasi‖ nima va u qanday ta'minlanadi? Qoida tariqasida, broker o'z
mijozlariga ma'lum kredit ko'magi taqdim etadi va shu tariqa yakka tartibdagi treyderlar
bozorga kira oladilar.
Xo'sh, nega aynan Foreks?
Xo'sh, nega aynan Foreks? Keling, bu mavzuda biz qaysi sabablarga ko'ra faoliyat uchun
Foreks bozorini tanlaganimiz haqidagi savolga javob berishga urinib ko'ramiz.
Birinchidan, Foreks bozoridagi bir kunlik savdo hajmi bir necha trillion AQSh dollarini
tashkil qiladi. Bu butun dunyo bo'yicha aksiyalar bozoridagi savdo hajmidan 6-8 marta
ortiq bo'lib, valyutalar bozorida oddiy investor ―bozorni harakatga keltiruvchi‖ yirik
o'yinchilar
1:25:16 PM
harakatidan ko'proq sug'urtalangan bo'lishi zarurligi ayondir.
Ikkinchidan, "Foreks valyutalari"
1:25:16 PM
bir vaqtning o'zida arzonlashib yoki qimmatlashib qolishi mumkin emas. Aksiyalar
bozorining bankrotlanishidan (WORLDCOM yirik korporatsiyasi misolida) farqli
ravishda, valyuta bozorida rivojlangan mamlakatlar pul birliklari mutlaq nolgacha
qadrsizlanishi holati biror marta ham uchramagan. Hatto bugungi kungacha ham New-
Yorkdagi fojiyadan keyin ko'p investorlardagi aksiyalarning katta qismi qo'yilgan
kapitalning 10-30%ni tashkil etmoqda.
Uchinchidan, "Foreks valyutalari" yaxshi barqarorlik namoyon qilmoqda. Masalan,
Amerika aktsiyalar fond bozori bilan taqqoslaganda, yil davomida GM, IBM, Microsoft
kabi kompaniyalar aksiyalarining 50-70% ―uloqib ketgani‖ holda, bir yilda Foreks
bozoridagi assosiy valyuta juftlari bo'yicha bu ko'rsatkich 5-20%ni tashkil qiladi.
Darvoqe, Soros klassik tarnsaktsiyasi 1992 yilda funt-sterling pasayishining bor-yo'g'i
38% ni tashkil qildi.
To'rtinchidan, muayyan moliya aktiviga investitsiyalar tavakkali, uning qiymatini
bashoratlash qiyinligi bilan emas, balki instrumentning(valyuta juftligi va boshqalar)
xarakatchanligi(volatilniy) bilan belgilanishi tufayli, tavakkallar eng kam darajada
bo'lishi ravshandir. Asosiy dunyo valyutalar xarakatlari o'rtacha 10%ni tashkil qiladi.
Buning ustiga yetakchi valyutalar kursi juda kam hollarda bir kunda 1%dan ortiqroq
o'zgaradi. Yuqorida aytilganlar munosabati bilan, Foreks bozori faqat yetakchi
mamlakatlar davlat obligatsiyalariga yon berishi mumkin.
Beshinchidan, bitimlar haqidagi ma'lumotlar (savdo ma'lumotlari post) mavjud bo'lmay,
faqat dastlabki axborot (kotirovkalar) mavjud bo'lgani bois, Foreks bozori investorlarning
ko'pchiligi uchun ―dillerlik‖ bozori hisoblanadi. Bitimlarni qanday tuzish kerak, mikro
iqtisodiy darajada bozorning ―xaotik‖ xulq-atvori hisobiga qaysi moliya bozorlari
narxlarning katta likvidligiga va kichik volatillikka ega bo'lishi zarur. Foreks, valyuta
bozorining strukturasi.
Ushbu bobning boshida men lug'atdan bir necha tushunchalarni keltirmoqchimiz.
Marketmakerlar bu — moliya bozorining yirik ishtirokchilari (markaziy banklarni ham
qo'shganda) bo'lib, ular hatto bozorning boshqa ishtirokchilari bo'lmaganda ham,
bozorga moliya aktivlarini sotib olish va sotish bo'yicha taklif bilan chiqishlari shart va bu
bilan bozordagi barqaror talab va taklifni ta'minlashlari zarur.
Brokerlar — qimmatbaho qog'ozlar bozorining professional ishtirokchilari bo'lib,
qimmatbaho qog'ozlar oldi-sottisi bitimlarini, shuningdek, mijoz nomidan va hisobidan
yoki mijoz bilan pullik shartnomalar asosida o'z nomidan va hisobidan qimmatbaho
qog'ozlar bilan boshqa fuqarolik-huquqiy bitimlarni amalga oshiradilar
Dillerlar — qimmatbaho qog'ozlar bozorining professional ishtirokchilari bo'lib, ma'lum
qimmatbaho qog'ozlarni sotib olish va (yoki) sotish narxini ommaviy e'lon qilish yo'li
bilan, ushbu qimmatbaho qog'ozlarni xuddi shunday faoliyat yuritayotgan shaxs e'lon
qilgan narxlarda sotish va (yoki) sotib olish majburiyatini olgan holda, o'z nomidan va
hisobidan qimmatbaho qog'ozlar oldi-sotdisi bitimlarini amalga oshiradilar.
Foreks va fond birjasi bozori tuzilishi.
Bozor operatorlari tuzilmalarning nomini siz Reuters, Bloomberg, Dow Jones Telerate,
CQG va boshqa axborot tizimlari tablosida ko'rishingiz mumkin. Bu guruh bank
yo'riqnomalari va qonunlarga muvofiq tartibga solinadigan va ishonchlilikning eng
yuqori darajasini taklif qiladigan yirik tijorat banklarini o'z ichiga oladi. Biroq, bunday
banklar bilan treyding katta va ko'p millatli firmalar kabi, yirik hajmdagi hisob-raqami
bo'lishini talab qiladi va shu bilan bu banklar xususiy investor qamrovidan chetda qoladi.
Eng kam lot - 1 000 000 AQSh dollari atrofida.Marketmeykerlar Bu – kichikroq
brokerlik firmalari uchun taqdim etadigan va 50.000 $dan ortiq savdo kapitaliga ega
individual treyderlarga spekulyativ imkoniyat taqdim etadigan moliya firmalaridir. Bu
kompaniyalar nisbatan kam sonli, lekin savdoning kamroq qiymatini taklif qiladi va
odatda qat'iyroq moliyaviy asosga hamda
1:25:16 PM
halollikka ega. Lekin baribir, 50.000$dan kam hisob-raqami hajmi ularni ko'pchilik
treyderlar qamrovid
1:25:17 PM
an chetda qoldiradi. Bu guruhga, darvoqe, marketmeyker maqomini olgan ba'zi Rossiya
banklarini kiritish mumkin.
Brokerlik firmalari bu kichik brokerlik firmalari bo'lib, yuz dollardan bir necha ming
dollargacha bo'lgan kichik kapital bilan ishlashni xohlovchilarga imkoniyat beradi. Bu
brokerlik firmalari odatda o'z mijozlari orderlarini kliringlash uchun marketmeyker
bo'lib ishlaydi. Darvoqe, operatsiyalar o'tkazish tavakkallari shu erdan boshlanadi.
Marketmaker ushbu brokerlardan talab qiladigan hisob-raqamining kichik hajmlari ko'p
bo'lgani bois, mahalliy broker o'z mijozlarining barcha hisobraqamlaridagi fondlarni
marketmeykerning bir hisob-raqamida birlashtirishga majbur. Shunisi ayonki, ba'zi
brokerlik firmalari, o'zlari marketmeykerdan oladiganidan kengroq (qoida tariqasida ikki
marta ko'p) spredni mijozga beradi va bu ular tomonidan o'rnatilgan komissiyaga
qo'shimcha kafolatlangan foyda manbai hisoblanadi.
Dillerlar - qoida tariqasida, ba'zi internet-brokerlar dillerlar hisoblanadi. Ularning asosiy
vazifasi, mijozga dasturiy ta'minot taqdim etish, uning faoliyat ko'rsatishini ta'minlash va
internet tarmog'ida transaktsiyalarni amalga oshirish uchun bu dasturni qo'llab-
quvvatlashdir. Ba'zilar brokerda o'z hisobraqamiga ega bo'lmay, bevosita mijozga
brokerda hisob-raqam ochadi. Brokerda o'z hisobraqamiga ega bo'lmaganlarning
daromadi, qoida tariqasida, brokerlik firmasi bilan kelishilgani bo'yicha, spredning bir
qismini tashkil qiladi.
Nima uchun demo hisob real hisobdek emas?
Kiritilgan sana: 11-03-2013, 08:10 | O`qilganlar soni: 63 | Izohlar: (2)
1-savol: Nima uchun demo hisob real hisobdek emas?
Har bitta boshlovchi treyder o’quv kurslarini tugatib, savdo strategiyalarini
o’rganib,demo hisobda praktika qilib real hisobda ishlashga o’tadi.Shunday qilib broker
bilan shartnoma ham tuzildi (ha aytgancha savdo qilmoqchi bo’lgan foreks brokeringizni
qanday tanlaysiz?) ,sdelka amalga oshirish reglamenti,savdo shartlari,terminal ham
o’rganib chiqildi va endi savdo qilishni boshlash vaqti ham keldi. Boshlovchi savdo
spekulyanti bozor bilan birga bir qoldi,nimadan boshlash kerak?
Forex o’quv teoriyasida va demoda hammasi tushunarli va aniq edi. Lekin hozirgi ochgan
hisobimiz virtual emas, hammasi real, haqiqiy pullar. Va shu yerdan har xil ―Kutilmagan
holatlar‖ boshlanadi.
Balki tajribasi ko’proq bo’lgan hamkorga murojaat etishi kerakdir?
2-savol: Xayajonni qanday yengish mumkin?
Nima uchun biz oldinlari ochiq bo’lgan pozitsiyalarga qarshi bo’lgan qisqa vaqtli
harakatlarga e’tibor bermasdan endi hayajonlanayapmiz? Virtual hisobda ishlayotgan
paytingizda hayajon bo’lmasdan,nimaga hozir nevroz va o’zini himoya qilish paydo
bo’lyapti-balki hammasi boshqacha ketar. Natijada foydada turgan sdelka ertaroq
yopiladi,va boshlovchi treyder umid qilgan narsasi bo’lmaganidan afsuslanadi. Yoki
teskarisi, kotirovkalar unga qarshi yurayotganligini ko’rib turib, boshlovchi (novichok)
hammasi to’g’irlanib ketishiga umid qiladi,keyin stop orderni suradi va umid qilishda
davom etadi,ishonadi va kutadi,kutadi,kutadi… U zarar o’sib judayam katta bo’gunicha
kutadi, ko’pincha bunday paytlarda foreks brokerni o’zi treyderni o’rniga pozitsiyani stop
aut yoki marjin koll bo’yicha yopadi.
Hamma boshlovchi treyderlarga o’xshab hammamiz temperamitimizdan,ruhiy va amaliy
tayyorgarligimizdan kelib chiqqan holda oddiy xatolarni qilganmiz.
Kimdir boshini buzgan holatda sdelkaga bir necha soatdan keyin kechiktirib
bo’lmaydigan ishi borligini bilib turib tashlanadi va ochiq bo’lgan pozitsiyani ―tashlash‖ga
majbur bo’ladi. Boshqasi bo’lsa, tezda o’zgaruvchan kotirovkalarni ko’rib,ruhiy impuls
ostida pozitsiya ochib bozorda ―yiqiladi‖.Va mana tez harakat va uning yo’nalishi qarama-
qarshi tomonga ketadi.Sdelka bo’lsa savdo strategiyasiga qoidalariga zid holda ochilgani
ma’lum bo’ladi.Va umuman olganda bunday holatda qanday qilib sdelka ochish
mumkinligini ham tushunib bo’lmaydi.Kutilmagan zarar esa o’sishda davom etadi. Nima
qilish kerak?
1:25:17 PM
Va mana yana oddiy holat- bir nechta omadli ketma-ket,minimalniy shartnoma
asosida,eng past riskda qilingan
1:25:17 PM
sdelkalardan keyin treyder o’zini yetarlicha tajribali hisoblaydi. Boshlovchi treyderlar bir
nechta g’alabali sdelkalardan keyin o’zida qandaydir ruhiy ko’tarilish eyforiyani his
qiladi. Bunday treyder bo’lishi mumkin bo’lgan prosadkalarni esdan chiqaradi va ko’proq
va effektivniyroq ishlash uchun savdo pozitsiyasini ko’paytirishga qaror qiladi.Lekin
keyingi safar,hammasi boshqacharoq ketadi va qabul qilingan stop loss oldingi
sdelkalardan qilingan foydani ―yeya boshlaydi‖.Agar savdo kontrakt (lot) laning razmeri
o’zgarmaganida bu zarar bilinmas darajada bo’lishi mumkin edi.
Ruhiy muammolarni qanday qilib yengish mumkin,qanday qilin adekvat va effektivniy
yondashish mumkin? Qayerdan maslahat olish mumkin?
Balki tajribasi bor kollegalarga murojaat etib ularni eshitish kerakdir,ular qanday qilib
ruhiy muammolarini yengadi?
3-savol texnik: Qanday jihozlar shart va boshlash uchun yetarli, qanday qilib ish
ko’lamini yaratish mumkin?
Forex treyderda jihozlar bilan bog’liq bo’lgan muammolar ham bo’lib turadi. Masalan
yaxshi ishlab turgan kompyuter eng omadsiz paytda ,muammoni hal qilmay
turib,otlojenniy orderni yopmaganingiz yoki stop,take profit qo’ymaganingiz esingizga
tushib qolganda o’chib qolsa…Yoki sdelka ochgan paytingizda-orderlarni yopmoqchi
bo’lganingizda elektrni bir necha soatga o’chirib qo’yishsa va hokazo.
Oxirgi savol: Qanday qilib o’zingizning ―bolalarcha kasalliklaringizdan‖ xalos bo’lish
mumkin?
Tarixlar ko’p lekin yechim bitta-boshlovchi treyderga monitor bilan yakka o’zi qolganda
oson bo’lmaydi.Ko’pgina boshlovchilar(novichok) ―bolalarcha kasalliklarini‖ tark etmay
turib bozorni tark etishadi.
Shuning uchun ataylab forex universitetda uch bosqichli forexni o’qitish programmasi
tuzilgan.Va oxirgi 3-bosqich treyderlar klubida amaliyotdir.
Bizning treyderlar klubimiz bu sizlar uchun savdoingizga yordam beruvchi tajribasi bor
o’qituvchi,treyding trener,hamkorlardir.Klub a’zolari onlayn konferensiyalar rejimida har
bir ish kunida ertalabdan yevropeyskiy sessiya ochilishi oldidan ko’rishishadi.Bu
uchrashuvlarda savdo rejalari,ishlab chiqiladi,kutilayotgan yangiliklar muxokama
qilinadi,xatolar o’rganib chiqiladi
Savdo strategiyasi va sistemasini o`rtasida qanday farqlar mavjud?
Kiritilgan sana: 9-03-2013, 17:41 | O`qilganlar soni: 107 | Izohlar: (6)
Alangali salom barcha treyderlarga. Mavzularimizdan birida havaskor treyderlarning
hatolari haqida suhbatlashgandik. Bugungi mavzuyimiz treyderlarni yana bir hatolaridan
biri savdo strategiyasi va sistemasini farqlay olishmasliklari. Ko’pchilik strategiya va
sistema bitta narsa deb o’ylashadi. Aslidachi ? ularni o’rtalarida qanday farq bor ?
Gap shundaki, strategiya va sistemani o'rtasida kardinal farqlar bor. Aniqroq qilib
aytadigan bo'lsam bu savdo strategiyasini tashkil qiluvchi faktorlardan biridir. Bir
daromadli savdo strategiyasidan mingta savdo sitemasini tuzsa bo'ladi. Har bitta savdo
sistemasi ertami -kechmi ishlashdan to'xtaydi. Agar siz savdo strategiyangizga ega
bo'lsangiz va unda savdo qilishni bilsangiz,unda siz xoxlagan vaqtingizda vaqt o'tishi
bilan bozor o'zgarsa, ham foyda qilib ishlay olasiz.
Kelinglar savdo sistemasi va strategiyasini farqini aniqroq bilib olish uchun ularning
foydali hamda kamchilikli taraflarini ko'rib chiqamiz.
Savdo sistemasining foydali tomonlari:
1. Savdo sistemasining aniq savdo qoidalari mavjud.
2. Sistema bo'yicha savdo qilish uchun professional bo'lish shart emas.
3. Sistema bo'yicha savdo qilishning asosiy tezisi "qoidalarga aniq rioya etish"
hisoblanadi.
4. Sistema bo'yicha savdoni odam aralashuvisiz kompyuterni o'zi ham qila oladi.
5. Foyda qiluvchi savdo sistemasini bir necha soat ichida tuzsa bo'ladi.
Savdo sistemasining kamchiliklari:
1. Sistema oldingi ko’rsatkichlarda yaxshi natija ko'rsatib,hozirgisida depozitni yutqazib
qo'yishi mumkin.
2. Har bir sistema ertami-kechmi ishlashdan to'xtaydi va o’zgartirilishlarga muxtoj bo'lib
qoladi.
1:25:17 PM
3. Ko'pincha sistema yutqaza boshlayotganini treyder kechroq tushunib yetadi.
Strategiyaning foydali tomonlari:
1. Siz har doim o'zgarib turgan bozorni tushunib turasiz.
1:25:17 PM
2. Bir foydali savdo strategiyasidan siz mingta foyda beruvchi savdo sistemalarini tuza
olasiz.
3. Strategiya bilan ishlashni bilgan treyder hech qachon bozor qay tarzda o'zgarishidan
qat'iy nazar depozitini yo'qotmaydi.Va u faqat sistemada ishlashni bilgan treyderlardan
bir qadam oldinda yuradi.
4. Strategiya hech qachon ishlashdan to'xtamaydi,chunki u sistemaga nisbatan
egiluvchanroq. Uning asosida bozorga kirish va chiqishning aniq qoidalari emas balki
moliya bozorlarida fundamental foyda qilish prinsiplari mavjud.
Savdo strategiyasinig kamchiliklari:
1. Savdo strategiyasi treyderdan professional bilimlarni talab etadi.
2. Savdo strategiyasi treyderdan aniq to'plangan tajriba talab etadi. 2 hafta ichida foyda
olishni o'rganib bo'lmaydi.
3. Strategiya treyderga bozorga kirish va undan chiqish uchun aniq qoidalar bermaydi. U
treyderga savdoning on-line rejimi paytida o'sha joylarni tanlash imkoniyatini beradi.
Ko'rib turganingizdek, bu yerda man sistema va strategiyaning asosiy xarakteristikasini
berib o'tdim. Kalitli farqi (klyuchevoy factor )shundan iboratki,sistema-bu qattiq tartibli
qoida,u teryderni boshqa tarafga qadam qo'yishiga yo'l qo'ymaydi. Plyus tomonlari esa
yaqqol ko'rinib turibdi-u teryderdan ruhiy bosimni olib tashlaydi,u sistemani aniq
qoidalariga bo'ysunib ishlaydi va foyda oladi. Lekin buni tagida katta aldov va qopqon
mavjud.Nima deb o'ylaysizlar agar bularni hammasi shu qadar oddiy bo'lsa nega
teryderlarning ko'pchiligi pullarini yutqazishadi?
Bir nechta DS larning ishchilaridan olingan statistika bo'yicha, foyda oluvchi
terydelarning foizi 1 % li ko’rsatgichdan o'tmaydi.O'ylab ko'ring, yuz kishidan maksimum
1 kishi foyda olishni boshlaydi, qolganlarining hammasi yutqazadi. Hozirgi kunda
dunyoning har bir chekkasidan sizga super foyda olsa bo'ladigan savdo sistemalarini
sotib olish imkoniyati mavjud, sotish davrida sotuvchi sotib oluvchiga shu sistema orqali
qilgan natijalrini ko'rsatadi,qoida bo'yicha bular yomon emas. Lekin shunda ham foyda
oluvchi teryderlarning foizi ko'tarilmayapti. Sabab nima?
Birinchidan, eslab qoling, agar sistema oldingi ko’rsatkichlar bo'yicha yaxshi natija
bersa, bu degani u kelajakda savdo qilishda yaxshi natijalar beradi degani emas.
Ikkinchidan, hattoki hozirgi paytda sistema depozitni o'sishini berayotgan bo'lsa ham, bu
bir oylardan keyin ham bunaqa o'sish beradi degani emas. Mana oddiy misol: kunlik
savdoda m15 intervalida foyda beruvchi savdo sistemasi mavjud. U 6 oylik vaqt oralig’ida
sinovdan o’tkazilganva zo'r natija bergan. Keyin birorta odam u bo'yicha haqiqiy real
hisobda ishlashni boshlaydi va bir necha oy davomida foyda ola boshlaydi.Shu asnoda
treyder vaqt o'tishi bilan o'sha sistema asosida ertaga ham foyda olishiga 100 %
ishonishni boshlaydi.Masalan, uzoq muddatli (dolgosrochniy) trend yoki bozorning
to'lqinsimonli (volatilnost) yurishi o'zgardi,farqi yo'q uning sababi nimada bo'lsa ham. Bu
esa sistemada inobatga olinmagan.Shunday ajoyib paytda foydalar qatoriga minuslar
ham kiradi. Lekin treyder bunga unchalik tez e'tibor bermaydi. U baribir sistema bo'yicha
savdo qiladi,chunki unga 100 % ishonadi. Busiz iloji yo'q,chunki u treyder unda bir yil
mobaynida ishlagan va bu sistema unga yaxshi foyda berib turadi. Bu yoqda bo'lsa
minusli bitimlar (sdelkalar),ertami-kechmi bu baribir hamma depozitni yo'qotadi.
Hammasi yaqqol, tajribadan ma'lumki 99 % depozitlar sistema yana foydaga kirgunicha
qolmaydi. Shuni inobatga oladigan bo'lsak, bu yangi kirib kelganlar (novichok) uchun
katta qopqondir. Hamma tezroq bozorda foyda olishga intiladi.Biror kishi yo sotib
oladi,yo o'zi savdo sistemasini tuzib qandaydir vaqt oralig'ida foyda olib turadi.Ajoyib
paytlarning birida esa qilgan foydasidan ko'prog'ini yo'qotadi.
Asosiy sabab esa- tajribaning kamligi va savdodagi kalitli holatlarni (klyuchevoy
factorlarni) tushunmaslikdir.
1:25:17 PM
traders.uz
Техник тахлил
Техник тахлил учун бошлангич маълумот бўлиб нарх хисоблан
1:25:17 PM
ади, яъни ю
қ
ори ва паст нарх, аник бир муддатга нархнинг очилиши ва ѐпилиши ва
операция хажми. Нархга таъсир этувчи хар
қ
андай омил – и
қ
тисодий, сиѐсий ѐки
психологик – бозорда эътиборга олинган бўлади
Техник тахлил 3 та тахминга таянади:
1.Бозор харакати барча омилларни эътиборга олади
2. Нарх йуналиш бўйича харакатланади
3. Тарих такрорланади
Тахлилнинг бу тури савдо платформасида рўй бераѐтган графиклар сериясини
ўзида мужассам этади. Нархнинг ѐки тренднинг айни дамдаги ва
қ
тда
харакатланиш йўналишини графиклар ани
қ
кўрсатади. Кичик ва ўрта
иштирокчиларнинг кўпчилиги молия бозорида техник тахлилга таянади.
Техник тахлил келажакда буладиган нархни утган нархларга нисбатан тахлил
килади. Техник тахлил узок вактда нархлар кандай узини тутиши ва тебранишини
куриб чикади ва нархлар такрорланиш холатлари маълум булади.
Uptrend
- нархнинг ўсиш тенденцияси
•
Ҳ
ар бир сўнгги максимум олдингисидан ю
қ
ориро
қ
ва
ҳ
ар бир сўнгги минимум
ҳ
ам
олдингисидан ю
қ
ориро
қ
• Бир нечта охирги минимум ну
қ
талар ор
қ
али тўгри чизи
қ
ўтказамиз, яъни
қ
ўллаб-
қ
увватлаш чизи
ғ
ини ( support-поддержка )
• Бир нечта охирги максимум ну
қ
талар ор
қ
али тў
ғ
ри чизи
қ
ўтказамиз, яъни
қ
аршилик чизи
ғ
ини (resistance-сопротивление)
Қ
ўллаб-
қ
увватлаш чизи
ғ
и
(линия поддержки)
•
Қ
ўллаб-
қ
увватлаш чизи
ғ
и (SUP) – бу бахони пастдан чегараловчи
/min
чизи
қ
лар
ор
қ
али ўтказилган чизи
қ
дир
•
Қ
аршилик чизи
ғ
и (RES) – бу бахони ю
қ
оридан чегараловчи mах чизи
қ
лар ор
қ
али
ўтказилган чизи
қ
дир
• Support ўсаѐтган тренд учун трендли чизи
қ
(линия)
ҳ
исобланади
Қ
ўллаб-
қ
увватлаш ва
қ
аршилик чизи
қ
лари даражалари
• Даража бу – а
ҳ
амият касб этаѐтган жойга ўтказилган горизонтал чизи
қ
,
қ
аердаки,
бахо ўзининг йўналишини ўзгартиради
• Агар
қ
ўллаб-
қ
увватлаш ва
қ
аршилик чизи
қ
лари параллел бўлса, айни дамда
ўсувчи бахо канали пайдо бўлади
• Бахо канали – бу мавжуд тенденция доирасида
қ
ўллаб-
қ
увватлаш ва
қ
аршилик
параллел чизи
қ
лари ўртасида бахонинг тебранишидир
Нарх фигуралари:
Тенденциянинг
қ
айтиб келиш фигуралариn
Тенденциянинг давом этиш фигуралариn
Қ
айтиб келиш фигуралари:
расмларни фото альбомда курсангиз булади
Фигуралардан фойдаланиш
Қ
айтиб келиш фигураларини топишда кунлик,
ҳ
афталик графиклардан
фойдаланингl
Давом этиш фигураларини топишда соатбай ва кунлик графиклардан
фойдаланингl
тахлил кетм-кетлиги: D1: тренд (куллаб-кувватлаш даражаларини чизиш,)
фигураларни аниклаш, шамлар кетма-кетлигини аниклаш. Н1: шамлар.даражалар,
индикаторлар. КАРОР!!!
сиѐсий янгиликлардан хабардор булинг
Доу теорияси
Бозор хамма нарсадан хабардор
Тренд мени дустим
Тарих такрорланади
Эллиотт тулкинлари
Нархнинг бурилишига чора фоизи.
Чарльз доунинг нарх бурилиши
тахлили буйича шундай айтиб утган
нарх тепага караб кетаетганда
пастга 33% тушиб яна тепага
караб юналишини давом этиш эхтимоли бор.
Фибоначи услуби буйича
0,382 -0,50 -0,618
даражаларида нархнинг
бурилиш эхтимоли бор
Фундаментал тахлил
Фундаментал тахлил –бу бирон бир давлатнинг ички сиѐсати ва давлатнинг
иктисодий индикаторларига таяниши.
Таъсир этувчи омиллар:
• I И
қ
тисодий
• II Сиѐсий
• III Миш-миш ва кутувлар
• IV Форс-мажор
И
қ
т и с о д и й о м и л л а р:
• Мамлакатнинг и
қ
тисодий ўсиш кўрсаткичлари
• Марказий Банк раисларининг йи
ғ
илиш ва чи
қ
ишлари
• Валюта интервенцияси
• Ёндош бозорлар
Давлталарнинг жиддий иктисодий курсатгичлар
Ялпи ички махсулот (Gross domestic produc GDP)
Истемол нархлар индекси (Consumer Price Index CPI)
Улгуржи нархлар индекси (Production Price Index PPI)
Савдо баланси (Тrade Balance)
Ишсизлик даражаси (Unemployment Rate)
Янги иш уринлар яратиш (Nonfarm Payrolls)
Чакана савдо (Retail sales)
Хисоб (кайд) улушлари (Discount rate )
Мамлакатнинг и
қ
тисодий ўсиш кўрсаткичлари
Ҳ
ар
қ
андай валютанинг
қ
иймати шу мамлакатнинг и
қ
тисодий ўсиш таркибини
намоѐн этади.
Фундаментал тахлилга давлатларнинг хафталик янгиликлари киради.
Янгиликларнинг чикиши билан нархлар каттик узгариши билан узини асоратини
курсатади.
GDP - Gross domestic product
1:25:17 PM
ЯИМ- Ялпи Ички Ма
ҳ
сулот
ЯИМ - маълум давр ичида мамлакат
ҳ
удудидаги барча ишлаб чи
қ
арувчилар
томонида
1:25:17 PM
International trade (Trade balance) – Савдо баланси
экспорт ва импорт ўртасидаги фар
қ
l
Ҳ
ар ой нашр этиладиl
Инфляция индекслари
инфляция – бу миллий валютанинг
қ
адрсизланишидирl
Истеъмол нархлари индекси –l
Consumer price index (CPI) ўсиш-ўсиш
Улгуржи нархлари индексиl
Producer price index (PPI) ўсиш-ўсиш
Consumer price index (CPI) – Истеъмол нархлари индекси
мамлакатнинг инфляция даражасини кўрсатувчи асосий индикатордирl
Истеъмол савати»даги товар ва хизматлар чакана нархларининг ўзгариш
даражасини ани
қ
лайди
Индекс
ҳ
исобланаѐтганда кириб келган (импорт) товар ва хизматларнинг
нархлари
ҳ
ам
ҳ
исобга олинадиl
Ҳ
ар ой нашр этиладиl
Producer price index (PPI) – Улгуржи нархлари индекси
• Саноатда ишлаб чикарилган
• «истеъмол савати» товарлари
• нархларининг ўзгариш даражасини ани
қ
лайди
•
Ҳ
ар ой нашр этилади
Nonfarm payrolls- Янги иш уринлар яратиш
И
қ
тисодиѐтда яратилган янги ишчи ўринлари ми
қ
дори, аграр сектори бундан
мустасноl
Мамлакатда бандлик даражасининг ўзгаришини кўрсатувчи жуда кучли
индикаторl
Ҳ
ар ой нашр этиладиl
Unemployment rate- Ишсизлик даражаси
Ишсизлар умумий сонининг ишчи кучига бўлган нисбати (% да)l
Унинг ўсиши миллий валюта курсига салбий таъсир кўрсатадиl
Ҳ
ар ой нашр этиладиl
Retail sales – Чакана савдо
чакана савдодаги сотув
ҳ
ажмининг ўзгаришини кўрсатадиl
Ҳ
ар ой нашр этиладиl
Ёндош бозорлар
Давлатнинг
ғ
азна мажбуриятлари бозори (облигация)l
2. Нефть бозориl
3.
Қ
имматба
ҳ
о металлар бозориl
Марказий банк сиѐсати
1 Тижорат банклари учун мажбурий за
ҳ
ира нормативининг ўзгариши
2 Интервенция
3
Ҳ
исоб ставкасининг расман ўзгариши
Валюта интервенцияси
Валюта интервенцияси - бу Марказий Банкнинг валюта бозорига миллий валюта
курсини бар
қ
арорлаштириш ма
қ
садида чет эл валютасини сотиш ѐки сотиб олиш
йўли ор
қ
али аралашувиl
Discount rate –
ҳ
исоб (
қ
айд) ставкаси
бу Марказий Банк томонидан тижорат банкларига берадиган кредитининг
фоиздаги ставкаси l
СТАВКАНИНГ ЎСИШИ:
– кредитнинг ўсиши – истеъмолнинг тушуши – чакана савдонинг тушуши –
умумий корпоратив даромадларнинг тушушиl
– ишлаб чи
қ
аришнинг секинлашувиl
– и
қ
тисодиѐтнинг реал секторидан кетиши ва унинг молиявий секторга кўчиши l
– банк
қ
имматли
қ
о
ғ
озларининг ўсиши ва узо
қ
муддатли
қ
имматли
қ
о
ғ
озлар
даромадлилигининг ўсишиl
– чай
қ
овчи-молиявий инструментларда капиталнинг кўпайишиl
– миллий валютанинг ўсишиl
Фаол ишбилармонлик умумий
ҳ
исобда пасаядиl
СТАВКАНИНГ
Қ
ИСКАРТИРИЛИШИ:
- кредитнинг арзонлашувиl
- талабнинг жонланиши – ишлаб чи
қ
аришнинг жонланишиl
- реал секторда акцияларнинг ўсиши l
- капиталнинг камайишиl
- миллий валютанинг арзонлашуви l
II. Сиѐсий фундаментал омиллар
Президент сайлови.
Одатда бундай
ҳ
олатда миллий валюта арзонлашади, чунки, сайлов бу
ноани
қ
ликдир
• Вазирлар Махкамасининг ўзгариши, бош
қ
арув кадрлари ўринларинг алмашиши
ѐки бўшатилиши, Марказий банкларда ѐки жойлар (органлар)да пул-кредит
сиѐсати билан шу
ғ
улланувчи шахсларнинг ўзгариши
III «Миш-миш ва кутувлар»
Факатгина 2 кўринишдаги омилни: миш-миш ва кутувларни ўз ичига оладиl
Олтин
қ
оида: «Миш-мишга кўра сотиб ол – фактга асосланиб сот»l
IV. Форс-мажор
ҳ
олатлари
Фавф
қ
улоддаги вазиятлар (ер
қ
имирлаши, сув босиши, цунами, ѐнгин ва хоказо)l
Террорчилик
ҳ
аракатлариl
Стратегиялар
Мoving Average параметри 144, стохастик параметри 24.5.3, качонки МА нархнинг
тепасида булса ва стохастик чизиклари 80чи даражани тепадан пастга кесиб утса
,сигнал SELLга, ва худди шундан МА нархнинг пастида булса ва стохастик 20
даражани пастдан тепага караб кесиб утса сиганл BUYга
шу стратегияни бу энг чиройли сигналлари, аммо баъзи вактларда стохастик
индикатори СЕЛ сигналини бераетганда 80 даражага етиб бормасдан бурилиб 20
даражага келиши мумкин ва тезкариси,шунда фильтрлаш учун RSI индикаторидан
фойдаланамиз. бир RSI ойнасида устига яна битта очамиз, параметрлари 14
иккинчиси 3. у яккол сигналларни курсатади
1:25:17 PM
1:25:17 PM
Forex Узбек тилида
фибоначи кетма-кетлик сонларни кушиш, шу сонларни фоизи бир хил эканлигини
айтиб утган, масалан 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987, 1597,
2584, 4181, 6765, 10946, 17711, 28657, 46368, 75025, 121393, 196418, 317811, 514229,
832040
0, 23.6%, 38.2%, 50.0% 61.8%, 76.0%, 100% даражалари уз-узига купайтирса,кушса
факат шу сонлар чикишини аниклаган
Д
ЖАМОЛ БОЛТАЕВ
Бугунги кунда жахон валюта бозори ФОРЕКС(Foreign Exchange Market — FOREX)
пул инвестиция килишнинг энг даромадли йуналишлардан биридир.
FOREXанъанавий «бозор» сузи маъносини ифодаламайди. У фонд биржаси каби
аник савдо килиш жойига эга эмас. Савдо бир вактнинг узида бутун дунѐ буйлаб
юзлаб банкларда телефон ѐки компьютер терминаллари оркали бажарилади. Хар
бир соат камарида(Сидней, Токио, Гонконг, Франкфурт, Лондон, Нью-Йорк ва
бошк.) дилерлар борлиги сабабли, бозор кунига 24 соат ишлайди, ва валюта
айрибошлаш бутун иш хафтаси давомида тухтамайди.
Машхурликнинг асосий сабаблари.
Бутун дунѐ инвесторлари ва молия олибсотарлари орасида машхурликининг энг
асосий сабалари куйидагилар:
· 1. Ликвидлик. Актив сифатида пул ва факат пул ишлатиладиган бозор мумкин
булган энг юкори ликвидликка эга. Юкори ликвидлик хар бир инвестор учун жуда
катта тортиш кучидир, чунки бу унга хохлаган хажмдаги битимларни очиш ва
ѐпиш эркинлигини беради. FOREXкунлик савдо хажми 3-4 триллион долларга
тенг, таккослаш учун - кимматбахо когозлар бозорида кунлик хажм тахминан 500
миллиард долларни ташкил килади.
· 2. Тезкорлик. 24-соатлик иш тартиби туфайли FOREXбозори катнашчилари
бошка бозорларда каби бирор вокеа ѐки янгиликга уз жавобини бериш учун
кутиши шарт эмас.
· 3. Бахоси. FOREXбозори одатда битим тузиш учун хеч кандай пул олмайди,
албатта одатий талаб(бид) ва таклиф(аск) нархлари орасидаги фаркдан(спред)
ташкари.
· 4. Котировкалар бирхиллиги. Бозорнинг юкори ликвидлиги туфайли
чегараланмаган лот сотиш ягона бозор нархида бажарилиши мумкин. Бу бир
вактнинг узида ва маълум нархда факат чегараланган битимлар сотила оладиган -
фьючерс ва бошка фонд инвестицияларида каби тургун булмаслик муаммосини
четлаб утишга имконият яратади.
· 5. Маржа улчами. FOREXбозорида кредит елка(маржа) улчами факат мижоз ва
уни бозорга чикишини таминлайдиган банк ѐки брокерлик фирмаси келишуви
оркали белгиланади, ва у одатда 1:100 ни ташкил килади. Яъни, 1000 доллар
гаровга куйиб, мижоз 100 минг долларга тенг битимлар бажариши мумкин. Бундай
катта кредит «елка»ларини ишлатиш, котировкаларнинг кучли узгариши билан
биргаликда, бу бозорни юкори-даромадли килади, лекин юкори-хатарли хам.
Форекс бозорининг таснифи.
ФОРЕКС бозорини бир нечта сифати оркали таснифлаш мумкин:
· 1. Амалиѐт турига караб. Масалан, конверсион амалиѐтлар дунѐ бозори
мавжуд(унда АКШ доллари/япон иенаси ѐки АКШ доллари/ канада доллари каби
конверсион амалиѐтлар бозорларини айтиб утиш мумкин)
· 2. Худудларга карашлилиги буйича. Халкаро валюта бозори(FOREX) энг янги
информацион технологиялар оркали регионал валюта бозорлари билан алока
килиб турувчи системадан иборат. Регионал валюта бозорларининг энг мухимлари
куйидагилар Осиѐ(Токио, Сингапур, Гонконг), Европа(Лондон, Франкфурт на
Майне, Цюрих) ва Америка(Нью-Йорк, Чикаго, Лос-Анджелес) бозорлари. Жахон
регионал валюта бозорларининг хар хил соат камарларида жойлашганлиги учун, у
бутун кун давомида тухтовсиз 24 соат ишлайди, дейишимиз мумкин. У уз ишини
Узок Шарк, Янги Зеландия(Веллингтон)да бошлайди, кетма-кет Сидней, Токио,
Гонконг, Сингапур, Москва, Франкфурт, Лондон соат камарларидан утади ва Нью-
Йорк ва Лос-Анджелесда кунни тугатади.
Category: Форекс хакида
Forex haqida qisqacha ma'lumot
1:25:17 PM
Forex(Foreign Exchange Market) – xalqaro valyuta birjasi, bu erda bir valyuta sotib
olinadi va boshqa valyutaga sotiladi. Bu dunyoning eng katta bozordir.
Agar olib qarasak Forexni juda katta pul ayriboshla
1:25:17 PM
sh shaxobchasiga o’xshatish mumkin, bu erda xohlagan bir sutkada 24 soat, xaftasiga 5
kun istagan mamlakat valyutasida bitim o’tkazishi mumkin, juda yahshi imkoniyatlar
evaziga. Xoxlagan internet bor joyda, dunyoning xoxlagan burchagida savdo qilishingiz
mumkin. Buning uchun noutbuk, mobil telefon, turg’un kompyuter, cho’ntak
kompyuteri, iPad ishlatishingiz mumkin.
Dunyodagi eng katta bozor - Forex
Xalqaro valyuta birjasining kunlik xajmi 2-5 trillion AQSH dolliriga teng. Xaftalik xajmi
esa AQSHning yoki EvropaBirlashmasining yillik YIM(yalpi ichki mahsulot)iga deyarli
teng. Shunday qilib, Forex – dunyoning eng katta bozori. Iqtisod qonunlaridan biri
aytadi: Savdo xajm qanchalik ko’p bo’lsa bashorat xam shunchalik aniq bo’ladi.
Pastga tushish ko’tarilishdan xech yomon emas
Forexda chegarasiz xar qanday valyutaning o’sishida xam, pastga tushishida xam pul
ishlash mumkin. Ya’ni faqatgina yaqin orada baxosi ko’tariladigan valyutani sotib
olishgina emas, yana arzonlaydi deb o’ylagan valyutani sotish orqali xam foyda olishingiz
mumkin. Shuni aytib o’tamizki buning uchun siz tushayotgan valyutani oldindan sotib
olishingiz shart emas. Siz bankga oddiy buyruq berasiz va u o’zinging rezerv mablag’i
xisobiga siz kursatgan valyutani sotadi.
Valyuta baxosining tebranishlari uncha katta emasku?
Bu xaqiqatan xam shunday. Lekin xozirgi zamon savdo sharoitlari forexdagi xar bir
mijozga o’z mab’lag’idan ko’p marta katta bo’lgan xajmlar bilan savdo qilishga imkoniyat
yaratadi. Sizning xisobingizda 2000$ bo’lib 100ming dollardan ortiq qiymatga ega
bitimlar tuzishingiz mumkin. Bunaqa xizmat bir necha soat, minut xatto sekund
davomida sezilarli daromad olish imkoniyatini beradi. Albatta, xar qanday katta foydali
bitim singari bu xam proporcional ravishda katta darajadagi bilan bog’liq. Bular broker
sizga ko’rsatgan elkaga bog’liq. Bu xaqda malumotni keyingi blog postlarimda
keltiraman.
Bitimlar juda tez bajariladi
Xar bir bitim, sotishga yoki olishga shu zahotning o’zida, yoki bir necha soniya ichida
bajariladi. Bu sizga valyutaning juda kichik tebranishlarida xam sizga maqul bo’lgan
baxodan sotib yoki sotib olib foyda olish imkoniyatini beradi. Masalan siz kechasi
qaysidir mamlakatning prezidentini ishdan ketganini yoki biron bir mamlakatda urush
yoki xar qanday sezilarli muxim xodisa sodir bo’lganligini eshitdingiz, va siz ertani
kutmay shu onning o’zida bitim tuzishingiz mumkin. Menda bir safar twitterda
Yaponiyada zilzila bo’lganligi xaqida bilib qolgandim, bu xali yangiliklargayam
chiqmagandi, shunda men va do’stim bunda juda katta pul ishlagandik. Xatto butun
dunyo krizisi paytidayam forexda treyderlar foyda qilishgan.
Sizning boshlig’ingiz yo’q
Sizga xech kim buyruq bermaydi, xech kimga tobe bo’lmaysiz. Teskarisiga siz banklarga,
brokerlarga bitim ochish uchun buyruq berasiz. Siz qilgan barcha bitimlar bu faqat
sizning qobiliyatingiz va faqat sizning fikrlashingiz asosida kelib chiqqan. O’zingiz
xoxlagan paytida ishlaysiz va xaftasiga atigi 5 kun. Forex xatto boshqa ish bilan
shug’ullanadiganlar, xar turli kasb egalari uchun xam o’z mablag’larini ko’paytirish
uchun qo’shimcha foyda manbai bo’lib kelmoqda.
Qanday valyutalar bilan savdo qilinadi?
Albatta eng ko’p savdo qilinadigan juftlik bu AQSH dollari va Evro dir, yani AQSH
dollarini Evro ga yoki teskarisiga. Chunki bu valyutalar dunyoviy valyutalardir. Ko’p
mamlakatlarning iqtisodiyoti ularga bog’liq. Shu paytning o’zida forex aktiv treyderlari
britaniya funti, yaponiya iyenasi, shitsariya franki, kanada, avstraliya, yangi zelandiya
dollarida bo’ladigan o’zgarishlar va qiziqarli xodisalarni kuzatib borishadi va savdo
qilishadi, Va ozroq oltinda savdo qilishadi.
Internet ma'lumotlari
asosida tayyorlandi
Do'stlaringiz bilan baham: |