Холдор Чиниқулов, Анвар Жўлиев


Континентлардаги силжима структуралар



Download 6,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet101/286
Sana01.03.2022
Hajmi6,59 Mb.
#476869
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   286
Bog'liq
Умумий геология

Континентлардаги силжима структуралар
. Континентлар-
даги литосфера плиталарининг силжиш чегаралари анча сийрак уч-
райди. Уларнинг орасида энг фаоли бўлиб, Шимолий Америка ли-
тосфера плитасини Тинч океанидан ажратиб турувчи Сан-Андреас 
ер ѐриғи саналади (56-расм). 
55-расм. Тинчокеани плитасидаги 
трансформали ер ѐриқлари. 


161 
Cан-Андреас – планетадаги энг сейсмофаол районлардан бири 
саналади. У трансформали 
ер ѐриғидир. Тинчокеани 
плитаси шу ер ѐриғи 
бўйлаб Шимолий Америка 
плитасига 
нисбатан 
шимолий-ғарбга йилига 5-6 
см тезликда силжимоқда. 
Унда 
магнитудаси 

бирликдан юқори бўлган 
зилзилалар ўртача ҳар 22 
йилда бир марта содир 
бўлади. 
Сан-Франциско 
шаҳри ушбу ер ѐриғи 
яқинида 
жойлашган. 
Трансформали ер ѐриқлари 
учун 
қисқа 
фокусли 
зилзилалар характерли. 
Литосфера плиталари ичидаги жараѐнлар. 
Литосфера 
плиталари
 
тектоникаси назария-сида дастлаб вулканизм ва сейсмик 
ҳодисалар литосфера плиталари чегарасида тўпланади деган 
тушунча мавжуд бўлган. Аммо бундай ўзига хос тектоник ва 
магматик жараѐнлар бошқа жойларда ҳам ривожланганлиги маълум 
бўлди. Литосфера плиталар ичидаги жараѐнлар орасида баъзи 
районларда қайноқ нуқталар деб номланувчи узоқ вақтли базальт 
магматизми ҳодисаси алоҳида ўринни эгаллади. 
Қайноқ нуқталар. 
Океанлар тубида кўп сонли вулкан 
ороллари жойлашган. Улардан баъзилари ѐши аста-секин ўзгариш 
тартибида занжир ҳосил қилиб жойлашган. Бунга намунавий мисол 
бўлиб Гавай сувости тизмасининг вулканлар қатори ҳисобланади. 
У океан сатҳидан Гавай ороллари сифатида чиқиб туради. Гавай 
оролларидан 3000 км масофада бу занжир озроқ шимолга бурилади 
ва шундан бошлаб Император тизмаси номини олади. У Алеут 
ороллар ѐйи яқинида чуқурсувли нов орқали узилади

Бундай ғаройиб структурани тушунтириш учун шундай тахмин 
қилишган: Гавай ороллари тагида жойлашган қайноқ нуқта – бу 
қайноқ мантия оқими ер юзасига кўтариладиган жой бўлиб, устида 
ҳаракатланувчи океан пўстини қайта эритади. Бундай нуқталар 
ҳозирги кунда ер юзасида кўплаб топилган. Уларни келтириб 

Download 6,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   286




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish