Олий таълим муассасаларининг ўзбек тили ва адабиёти бакалавриат йўналиши таълим дастурида талабаларга миллий қадриятларимиздан бўлган ўзбек шевалари тўғрисида илмий-амалий билимларни бериш кўзда тутилган

ө тръкчъ 

ўтрiкчi
(ДЛТ., I, 127) 

ёлғончи (ад. орф) ; 
улəғ

улағ
(ДЛТ., I, 143) 

миниладиган от (ад. орф. ) ; 
ушак

ушак
(ДЛТ., III, 144) 

чақимчи (ад. орф. ) ; 
тəвъшғəн 

таwiшған 
(ДЛТ., I, 531) 

қуён (ад. орф. ) ; 
шəбəйɔз

шабаёз
(ДЛТ., I, 309) 

тез ёз (ад. орф. ) ; 
қəмчъ

 қамич
(ДЛТ., 
1
Каримов И. А. Ҳалоллик ва фидойилик –фаолиятимизнинг асосий мезони бўлсин. -Т. : Ўзбекистон, 1994. 
-3-б.

---

15 
I, 341) 

човли (ад. орф. ) ; 
йумуртқа

jумуртға 
(ДЛТ., III, 439) 

тухум 
(ад. орф. ) ; 
улгу 

ўлгў
(«Тафсир», 388) 

нусха (ад. орф. ) каби.
Маълумки, ҳар бир халқ тилида мавжуд бўлган сўзлар ўша халқ 
ҳаётининг барча жабҳаларидан маълумот берувчи манбадир. Шу сабабли 
ҳам халқ тарихи ва тил тарихини ўрганиш учун шевалар бўйича тўпланган 
материаллар бой манба бўлиб хизмат қилади.
Ўзбек диалектологияси
география 
фани билан ҳам узвий алоқадор. 
Ўзбек халқ шеваларининг ўзига хос лисоний хусусиятларини белгилаш, 
тадқиқ этилаётган ҳудудларда ўзбек тили етакчи (қарлуқ, қипчоқ, ўғиз) 
лаҳжаларининг бир-бирига таъсирини изоҳлаш учун шевалар тарқалган 
ҳудуднинг жойлашув ўрни, иқлими, географик муҳити ҳам инобатга 
олинади.
Ҳозирги кунда ўзбек халқ шеваларининг ўзига хос хусусиятлари ва 
ҳудудий тарқалишини ўрганишда анъанавий тадқиқ усулларидан фарқли 
равишда, ҳар бир диалектал ҳодиса макон ва замон тилшунослиги
, ареал