O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. B. Mirzajonova

Kirish 
mD 
% 
 
Chiqish
mD 
% 
1 Uglerodni yonishi
51,4 
18,7 
1 YUqori 
sulfidlarni 
ajralishi
31,8 
11,55 
2 S ni SO
2
ga yonishi
82,6 
30,0 
2 Gaz 
shaklidagi 
oltingugurtni 
paydo 
bulishi
34,4 
1,25 
3 FeS 
ni 
FeO 
oksidlanishi
1,0 
42,0 
3 CaCO ni ajralishi
5,86 
2,1 

---

114 
4 FeO ni paydo bo‘lishi
18,4 
6,7 
4 Shlak bilan
77,2 
28,0 
5 Shlak paydo bo‘lishi
3,87 
4 
5 Shteyn bilan
45,1 
16,35 
6 Shixta bilan
2,5 
0,9 
6 Gaz bilan
59,8 
21,7 
7 Klinker bilan
0,17 
0,06 
7 Namning parchalanishi 
14,45 
5,24 
8 Havo bilan
0,63 
0,23 
8 Chang bilan
1,68 
0,66 
9 Boshqalar
2,77 
1,01 
Jami
Jami
Issiqlikning katta xajmi oltingugurtni eritmadagi yoqish davrida ajralib 
chiqadi. Oltingugurt yuqori darajali sulfidlarni ajralish jarayonida paydo bo‘ladi. 
Gaz xajmidagi yuqori haroratlar bunga ko‘mak beradi. Shuning uchun shixta 
pechga yuklanishi uzluksiz oqim bilan berilishi kerak. 
PV jarayoni ishlab chiqarish unumdorligini oshirishda foydalanish, texnikaviy 
kislorodni qo‘llash va shixtani eritmani ostiga yuklash, ishlab chiqarish 
unumdorligini 100-150 t/(m* sutkagacha olib chiqishi mumkin. PV ni emulsion 
jarayoni xom ashyodan to‘liq foydalanish, atrof muxitni muhofaza qilish, 
texnologiyani avtomatlash va kompleks mexanizatsiyalashni bajaradi.
PV jarayonida moddalrni fiziko-kimyoviy o‘zgarishlari, KFP jarayonida oqib 
o‘tadigan reaksiyalarga mos keladi. Faqat bu jarayonda hamma reaksiyalar eritma 
xajmida o‘tish bilan ajralib turadi. Bu jarayonlar: moddalrni ajralishi, sulfidlarni 
oksidlanishi, sulfid oksidlar bilan o‘zaro bog‘lanishlari va boshqalardir. 
Reaksiyalarni termodinamik tavsiflarini KFP jarayonida o‘tadigan jarayonlar bilan 
baholasa bo‘ladi. Faqat eritmada yuqori harorat bo‘lgani, diffuzion koeffitsientlari 
kattaroqligi va eritmani gaz bilan barbotaj bo‘lganlari, reaksiyalarni tezroq va 
to‘laroq oqib o‘tishiga olib keladi.
Jarayon natijasida sulfid-oksid emulsiyasi paydo bo‘ladi. Emulsiya cho‘kib 
vannada shteyn va shlakga ajraladi. Ajralish ularni har xil fiziko-kimyoviy 
xususiyatlari natijasida oqib o‘tadi. PV jarayoni turli moddalrni qayta ishlashi 
mumkin. Jarayonni oddiy shteyn, boyitilgan shteynda va xomaki mis olish 
darajasiga ham olib borish mumkin va bu jarayon kelajakda yallig‘ pechlarni 
o‘rniga qo‘llanilishi mumkin.

---

115