3
SO‘Z BOSHI
“Yo’nalishga kirish” kursi dastlab shu sohaning yo’nalishini, metallar haqida
dastlabki
tushunchalarni, metallarni ajratib olishning samarali yo’llari hamda
reaksiyalar va sxemalar orqali keng yoritib berilganligi ko’rsatib berish bilan
birgalikda yuqori malakali kadrlar tayyorlashga yo‘naltirilgan
asosiy bazali
fanlardan biri hisoblanadi.
Nazariy metallurgiya fundamental va texnologik fanlar orasidagi oraliq holatni
egallaydi. Mazkur fanlarni o‘qib borish tufayli to‘planib qolgan bilimlar natijasida
talabada murakkab amaliy va nazariy masalalarni yechish imkoniyati paydo
bo‘ladi va barcha fundamental fanlardan to‘plangan bilimlar metallurgiyani chuqur
o‘rganishga yordam beradi. Metallurgiya faqatgina texnika sohasini emas,
balki
moddalar va ularning xossalarini hamda ularda kechadigan qonuniyatlarni,
metallurgik qayta ishlash kabi jarayonlarni ham o‘zida ifoda etadi.
“Yo’nalishga kirish” kursi yosh talabalarga ishlab chiqarish va ilmiy izlanish
ishlarida murakkab sanalgan jarayonlarni oson o‘zlashtirishga yordam beradi.
Nazariy metallurgiya yangi texnologik sxemalar va jarayonlarni o‘rganishning
ilmiy o‘zagi hisoblanadi. Mazkur kursning muhim
tomoni yana shundan iboratki,
zamonaviy ilmiy adabiyotlarni o‘rganishda, ilmiy tadqiqot ishlarini olib borishda
va talabalarni boshqa texnologik ahamiyatga ega bo‘lgan mutaxassisliklarni ham
o‘rganishda bu kursning puxta o‘rganilishi talab etiladi.
O‘quv qo‘llanma oliy o‘quv yurtlari talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, u
imkon qadar oson hamda tushunarli tarzda “Yo’nalishga kirish”
kursining barcha
mavzularini o‘z ichida mujassamlashtirgan. Bu o‘quv qo‘llanmadan sanoat ishlab
chiqarish korxonalarida ishlayotgan metallurgiya mutaxassislari hamda sohasi
yaqin bo‘lgan oliy o‘quv yurtlarida ta’lim olayotgan talabalar
ham foydalanishlari
mumkin. Ayni paytda mazkur kurs bo‘yicha o‘zbek tilidagi adabiyotlarning
kamligi ham ushbu qo‘llanmani yaratilishiga asosiy turtki bo‘ldi.
Qo‘llanmada keltirilgan mavzularni o‘zlashtirish nisbatan yengilroq bo‘lishi
uchun tasviriy vositalar (sxemalar, rasmlar)dan foydalanildi. Mavzu bo‘yicha
mustaqil tayyorlanish uchun savollar, topshiriqlar, masalalar va mashqlar berildi.
4
KIRISH
“Yo’nalishga kirish” kursining nazariy o‘qitilishi shu sоha talabalari uchun
metallarni оlishning teхnоlоgiyalari haqidagi fanning sikllarini o‘rganishdan
bоshlanadi. Bu kurslar fundamental (fizika, kimyo, fizikaviy kimyo) va teхnоlоgik
fanlarning оrasidagi hоlatni egallaydi. Мetallarni ishlab
chiqarishda ruda yoki
kоnsentratlar bоshlang‘ich хоmashyo bo‘lib xizmat qiladi. Тоg‘ jinsi ruda deb
aytiladi, toki geоlоgik jarayonlar natijasida bitta yoki bir necha qimmatli
elementlarning tarkibi uni yer оstidagi o‘rta tarkibidan ancha balandrоq bo‘lsa.
Ruda faqat geоlоgik mazmunga emas,balki iqtisоdiy mazmunga ham egadir. Ruda
deb berilgan aniq sharoitlarda iqtisоdiy nuqtai
nazardan metall yoki metall
guruhini samarali ishlab chiqarilishi mumkin bo‘lgan tog‘ jinsiga aytiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: