Moliyaviy menejment

2.1 – jadval 
(mlrd.so’mda)
 
O’zbekiston Respublikasi davlat budjetining daromadlar tizimi
14
 
 
Ko'rsatkichlar 
2013-yil 
2014-yil 
2015-yil (prognoz) 
mlrd 
so'm 
jamiga 
nisbatan 
% da 
mlrd 
so'm 
jamiga 
nisbatan 
% da 
mlrd 
so'm 
jamiga 
nisbatan 
% da 
I. DAROMADLAR (MAQSADLI JAMG'ARMALARSIZ) JAMI: 
26223 
100 31729,6 
100 36184,9 
100 
1. To'g'ri soliqlar 
6353,7 
24,23 
7433.1 
23,43 
8554,3 
23,64 
1.1 Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig'i 
1038,8 
16,35 
1120.2 
15,07 
1284,8 
15,02 
1.2 Savdo va umumiy ovqatlanish korxonalari uchun yagona soliq to'lovidan 
davlat budjetiga ajratmalar 
832,6 
13,1 
954.4 
12,84 
1193,1 
13,95 
1.3 Yagona soliq to'lovidan Davlat budjetiga ajratmalar, shu jumladan 
mikrofirmalar va kichik korxonalardan ajratmalar 
755 
11,88 
967.9 
13,02 
1067,1 
12,47 
1.4 Jismoniy shaxslar daromadiga soliq
2717,3 
42,77 
3261.7 
43,88 
3648,8 
42,65 
1.5 Tabirkorlik faoliyatining ayrim turlari bo'yicha qa'tiy belgilangan soliq 
415,6 
6,55 
553.1 
7,44 
617 
7,21 
1.6 Obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig'i 
594,4 
9,35 
575.7 
7,75 
743,5 
8,7 
2. Egri soliqlar 
13398,6 
51,1 16851.8 
53,12 19115,8 
52,83 
2.1 Qo'shilgan qiymat solig’i 
7552,5 
56,36 
9475.6 
56,22 
10721,7 
56,1 
2.2 Aksiz solig'i 
4168,3 
31,11 
4941.1 
29,32 
5528,8 
28,92 
2.3 Bojxona boji 
1007,4 
7,53 
1350 
8,02 
1583,6 
8,28 
2.4 Transport vositalari uchun benzin, dizel yoqilg'isi va suyiltirilgan gaz 
iste'mol qilganlik uchun soliq 
670,5 
5 
1085.1 
6,44 
1281,7 
6,7 
3. Resurs to'lovlari va mulk solig'i 
3888,2 
14,83 
4311.6 
13,58 
5741,8 
15,87 
3.1 Mulk solig'i 
1011,6 
26,02 
1273.8 
29,55 
1716,7 
29,9 
3.2 Yer solig'i 
583,4 
15 
647.5 
15,02 
929,6 
16,19 
3.3 Yer osti boyliklaridan foydalanganlik uchun soliq 
2190,9 
56,35 
2275.6 
52,77 
2931,8 
51,06 
3.4 Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq 
102,4 
2,63 
114.7 
2,66 
163,7 
2,85 
4. Boshqa daromadlar 
2582,5 
9,84 
3133.1 
9.87 
2773 
7,66 
14
 
www.stat.uz
 ma’lumotlari va “O‘zbekiston Respublikasining 2015-yilgi asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari prognozi va davlat budjeti parametlari to‘g‘risida”gi Prezidentning PP – 
2270 sonli qaroriga asosan mustaqil tuzildi 

---

43 
O’zbekiston Respublikasi davlat budjetining daromadlarining 2013 – 2015 
yillardagi tarkibi va ularning budjet daromadlaridagi salmog’ini yuqorida 
keltirilayotgan 2.1. - jadval ma’lumotlaridan ko’rishimiz mumkin. 
2.1 – jadvaldandan ko’rishimiz ham mumkinki, budjet daromadlarini 
shakllantirishda soliqlar hal qiluvchi ahamiyatga ega. Jadval ma’lumotlariga e’tibor 
beradigan bo’lsak, so’nggi yillarda mamlakatimizda soliqlar budjet daromadlarini 
94-95 foizini tashkil etayotganligini ko’rishimiz mumkin. 
Yuqoridagi jadval ma’lumotlaridan qaraydigan bo’lsak eng katta ulush egri 
soliqlarga to’g’ri keladi, egri soliqlar mamlakatimizda budjet daromadlarini 
shakllantirishda eng katta ulushga ega. Egri soliqlar tarkibiga kiruvchi qo’shilgan 
qiymat solig’i, aksiz solig’, bojxona boji egri soliqlarning 90 foizdan ortig’ini 
tashkil etadi. Jadval ma’lumotlaridan ko’rishimiz mumkinki, egri soliqlar 2013- 
yilda jami budjet daromadlarining 51.1 foizini ya’ni 13398.6 mlrd so’mni tashkil 
etgan bo’lsa, 2014 – yil ma’lumotlari asosida 16851.8 mlrd so’mga yetib 53.12 
foizni tashkil etgan va
2014 – yil 4- dekabrdagi “O‘zbekiston Respublikasining 
2015-yilgi asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari prognozi va davlat budjeti 
parametlari to‘g‘risida”gi Prezidentning PP – 2270 sonli qarori ma’lumotlariga 
asosan 2015 – yilda bilvosita soliqlar 19115.8 mlrd so’mni ya’ni jami budjet 
daromadlariga nisbatan 52.83 foiz etib rejalashtirilgan. 
Egri soliq tarkibida QQS katta ulushga ega, QQS har bir ishlab chiqarish 
bosqichida va realizatsiya jarayonida undiriladigan ko‘p qirrali soliqdir. Korxona 
kundalik xo‘jalik faoliyatida mahsulot etkazib beruvchilardan tovar va xomashyo 
sotib oladi va ulardan mahsulot yoki ish, xizmatlar ishlab chiqaradi, ya’ni QQS 
ishlab chiqarish va muomala jarayonining har bir bosqichidan olinadi. Jadvaldan 
qo’shilgan qiymat solig’i ma’lumotlarini tahlil qilsak QQS 2013 – yilda jami egri 
soliqlarning 56.36 foizini ya’ni 7552.5 mlrd so’mni tashkil etgan, 2014 – yilda bu 
ko’rsatkich 56.22 foizni tashkil etib 9475.6 mlrd so’mga teng bo’lgan va bu sonlar 
2015 – yilda 56.1 foizni tashkil etib, so’m hisobida 10721.7 mlrd so’mga yetkazish 
rejalashtirilmoqda, bu soliqni jami budjet daromadlari tarkibida ham eng katta 
ulushga ega ya’ni 2013 – yilda QQS jami budjet daromadlarini 28.8 foizini 

---

44 
shakllantirgan, 2014 yil davomida bu soliq turi jami budjet daromadlarini 29.86 
foizini to’ldirgan va 2015 – yilda esa bu ko’rsatkich 29.63 foizga yetkazish 
rejalashtirilgan. 
Shu o’rinda Aksiz solig’iga ham to’xtalsak, bilvosita soliqlar tarkibida Aksiz 
solig’i ham salmoqli ulushga ega bu ma’lumotlarni tahlil qiladigan bo’lsak 2013 – 
yilda bu soliq jami egri soliqlar tarkibida 31.11 foizni tashkil etib 4168.3 mlrd so’m 
bo’lgan bo’lsa, bu ko’rsatkich 2014 – yil davomida jami egri soliqlarning 29.32 
foizini yoki 4941.1 mlrd so’mga yetgan va 2015 – yilda bu ko’rsatkichni 28.92 
foizga yoki milliy valyutada 5528.8 mlrd so’mga yetkazish ko’zda tutilgan.