Ona tili, 5-sinf qoidalari Til jamiyatga, ya’ni odamlarning o’zaro munosabatga kirishuviga, aloqa qilishiga xizmat qiladi, shuning uchun u ijtimoiy hodisa

Lab tovushlari. 
Talaffuzda lab ishtirok etgan tovushlar lab tovushlari deyiladi. Lab tovushlariga b, m, p, v, f 
undoshlari kiradi. Ular ikkiga bo’linadi: lab-lab undoshlari – 
m, b, p
; lab-tish undoshlari – 
v, f
. 
69.
Til tovushlari. 
Tilning tish va tanglayga tegishidan hosil bo’lgan tovushlarga til tovushari deyiladi. Til 
tovushlariga 
t, d, s, z, ch, j, dj, sh, l, r, n, y, g, k, ng, q, g’, x 
undoshlari kiradi. Til qismlarining harakatiga ko’ra til 
tovushlari to’rtga bo’linadi. 1. Til oldi undoshlari: 
t, d, s, z, ch, dj, j, sh, l, r, n.
2. Til o’rta undoshi: 
y
. 3. Til orqa 
undoshlari: 
g, k, ng.
4. Chuqur til orqa undoshlari: 
q, g’, x.
70.
Burun tovushlari. 
To’siqqa uchragan havoning burun orqali o’tishidan hosil bo’lgan tovushlar burun tovushlari 
deyiladi. Burun tovushlariga 
m, n, ng
undoshlari kiradi. 

---

t.me/tilshunoslik/beneficialeducation 
8
71.
Bo’g’iz undoshi.
O’pkadan chiqayotgan havoning bo’g’izda qisilishidan hosil bo’lgan tovushga bo’g’iz tovushi 
deyiladi. Bo’g’iz tovushiga 
h 
undoshi kiradi. 
72.
Nutq tovushlarining ma’no farqlash vazifalari.
Nutq tovushlarining asosiy vazifasi so’zlarning ma’nolarini 
farqlashdir. 
73.
O’zbek alifbosi. 
Harflarning ma’lum bir tartibda joylashuviga alifbo deyiladi. Alifbo so’zi arab yozuvidagi 
harflar tartibining birinchi va ikkinchi harflari – alif va bo (be) nomlarining qo’shiluvidan hosil bo’lgan. Hozirgi 
o’zbek alifbosi lotin yozuviga asoslangani tufayli lotin yozuvidagi yangi o’zbek alifbosi deyiladi. 
74.Yangi o’zbek alifbosi: 
_______________________________________________________________________________ 
75.