Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Оғиз бўшлиғи.
Танглай ѐриқларини истисно қилиш учун янги туғилган чақалоқнинг 
қаттиқ ва юмшоқ танглайи текширилади. Оғиз бўшлиғининг тубида кистали 
ўсма (ранула)ни аниқлаш мумкин, у кўп ҳолларда даволашни талаб 
қилмасдан ўз-ўзидан йўқолиб кетади. Қаттиқ ва юмшоқ танглайда унча катта 
бўлмаган кисталар (Эпштейн марваридлари) бўлиши мумкин, улар меъѐрдан 
оғиш эмас, ўз-ўзидан йўқолади. Қўшимча (натал) тишлар янги туғилган 
чақалоқларнинг 4000 тасидан биттасида учрайди, қоида тариқасида уларни 
олиб ташлаш талаб этилади. Бурундан ѐки оғиздан кўпиксимон ажралма 
чиқиши қизилўнгач атрезиясини кўрсатиши мумкин. 

---

25 
Тери ранги.
Плетора (тўқ қизил, эритематоз тери) полицитемияли янги туғилган 
чақалоқларда кўп учрайди, аммо гипероксия (юқори концентрацияли 
кислородли терапия)да ва боланинг ҳаддан ташқари исиб кетишида 
кузатилиши мумкин. Ўз вақтида туғилган чақалоқлар терисида кўзга 
кўринадиган сариқлик қондаги билирубин даражаси 80-85 мкмол/л дан 
юқори бўлганда пайдо бўлади. Бу 24 соатгача бўлган болалар учун патология 
деб ҳисобланади ва янги туғилган болаларнинг гемолитик касаллиги, 
сепсиси, полицитемияси ѐки қорин ичи инфекцияси ҳақида далолат бериши 
мумкин. Ҳаѐтнинг биринчи кунидан кейин болаларда аниқланадиган 
сариқлик ҳам касалликлар, ҳам физиологик ҳолатлар билан боғлиқ бўлиши 
мумкин. Терининг рангпарлиги – бу камқонлик, туғруқ вақтидаги асфиксия, 
шок ѐки артериал йўл ишлаб туриши билан боғлиқ бўлиши мумкин. 
Цианоз қуйидагиларга бўлинади: 
а) марказий (терининг, тилнинг, лабларнинг цианотик ранги) – туғма юрак 
нуқсонлари ѐки ўпкалар касалликлари билан боғлиқ бўлиши мумкин; 
б) периферик (терининг, тилнинг, лабларнинг цианотик ранги) – метHbемия 
белгиси; 
в) акроцияноз, дистал цианоз (терининг цианотик ранги фақат қўл панжаси 
ва оѐқ панжаси соҳаларида) – меъѐрда эндигина туғилган чақалоқда ѐки 
совқотишда учрайди, агар цианоз анча кеч муддатларгача сақланса 
гиповолемия, туғма кардитлар, ПФК натижасида периверик қон айланиши 
бузилиши, шунингдек респиратор муаммолар ҳақида ўйлаш керак. 
«