Geo iqtisod 9-uzb-5-2013. indd

52,6
47,9
46,4 44,8
43,1
39,6
37,9
12,9
12,4
5,4
Jahonning 10 ta rivojlangan davlatlarida aholi jon boshi 
hisobiga yalpi ichki mahsulot (2012-y.), ming AQsh dollari hisobida
kiradi. Rivojlanayotgan davlatlar ichida iqtisodiy taraqqiyotda ortda qolayotgan 
mamlakatlar alohida e’tiborga loyiq. Bunday mamlakatlar Lotin Amerikasida 
amalda deyarli qolmadi. Lekin Osiyo va, ayniqsa, Afrikada ularning soni 
hanuzgacha anchagina. Shunday davlatlar qatoriga, birinchi navbatda, Afrika 
materigida Burkina-Faso, KDR, Eritreya, Liberiya, Niger, Ruanda, Serra-Leone, 
2- j a d v a l
«sakkizlik davlatlari»ning jahon miqyosidagi 
(iqtisodiy-demografik ko‘rsatkichlari bo‘yicha) o‘rni va ahamiyati (2012-y.)
maydoni, 
mln. km
2
Aholi 
soni, 
mln. 
kishi
Yim 
hajmi, 
trln. 
AQsh 
dollari
Aholi jon 
boshiga 
Yim, 
ming 
dollar
Eksport-import aloqasi
Eksport, 
trln. 
doll.
import, 
trln. 
doll.
Tovar 
aylanmasi, 
trln. doll.
Jahon 
bo‘yicha
149,0
7095
64,0
9,0
25000
14500
29500
Shu jumladan:
«sakkizlik 
davlatlari»
38,2
882
35,5
40,2
6000
6350
12350
Ulushi, marta
21,1
12,4
55,5
4,5
40,0
43,8
41,9
1-rasm.

---

11
1 
 Karimov I.A.
O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari
va taraqqiyot kafolatlari. –T.: «O‘zbekiston». 1997. 1- bet.
2 
 
Karimov I.A.
O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari 
va taraqqiyot kafolatlari. –T.: «O‘zbekiston». 1997. 306 – 307-betlar.
Togo, Uganda, Zimbab ve, Burundi, Efiopiya, Malavi, Mozambik; Osiyo qit’asida 
Afg‘oniston, Nepal, Butan, Bangladesh, Laos va boshqalar kiradi.
Keyingi davrda Varshava Shartnomasi Tashkilotining faoliyati barham 
topdi. Shundan keyingi davrda davlatlar o‘rtasida o‘zaro hamkorlik va bir-birini 
tushunishga bo‘lgan intilish jarayoni rivojlana boshladi. Bunday holat Rossiya 
bilan AQSH va G‘arbiy Yevropa mamlakatlari o‘rtasidagi munosabatlarda ham 
o‘z ifodasini topa boshladi. Lekin 
«sovuq urush» barham topganidan keyin yalpi 
xavfsizlikka asosiy tahdidni etnik, mintaqaviy, mahalliy mojarolar va davlatlar 
ichidagi jangari separatizm solmoqda
1
.
Shu bilan birga, Yaqin Sharq, Kosovo, Bosniya, Afg‘oniston va boshqa qator 
mintaqaviy mojaro va nizolarni tinch yo‘l bilan bartaraf etishda sezilarli ijobiy 
siljishlarga erishildi. Bunda BMT hamda NATO ning o‘rni va ahamiyati katta 
bo‘lganligini ta’kidlab o‘tish o‘rinlidir. «
Bizningcha, o‘z tarkibida demokratik 
davlatlarni birlashtirib turgan NATO faqat Yevropa qit’asidagina emas, balki 
o‘zining siyosiy ustqurmasini mustahkamlash va «Tinchlik yo‘lida hamkorlik» 
dasturi hisobiga juda katta Yevrosiyo mintaqasida ham tinchlik o‘rnatuvchi omil 
bo‘lishi mumkin»
2
1
. 
NATO mamlakatlari tomonidan «Tinchlik yo‘lida hamkorlik» dasturining 
qabul qilinishi va hayotga joriy etilishi siyosiy vositalar yordamida ko‘plab 
mintaqaviy mojarolarni ijobiy hal qilish
ga imkon berdi.