Microsoft Word shaytanat3 ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
83
— Yo‘q. Hozircha yuvoshgina turishibdi. 
— Hammasi yig‘ildimi? 
— To‘rttasi Krasnoyarda ekan. 
Asadbek Xongireyning gaplarini eslab, «Hoynahoy Kozlovga ketishgandir», deb o‘yladi-
da, fikrini tasdiq etmoq uchun so‘radi: 
— Nimaga ketishibdi? G‘ilay aytmadimi? 
— G‘ilay bilmasmish. Hosil ularni uyga olib kirib, bir soatcha nimalarnidir tushuntiribdi. 
G‘ilayning bilgani shu. 
— Qachon kelisharkan? 
— Yo erta, yo indin. 
— O‘zing kutib ol. Birov bilan uchrashishlariga yo‘l qo‘yma, — u shunday deb bir-ikki 
qadam yurdi-da, to‘xtab buyurdi: — Krasnoyarga odam yuborsakmikin? Agar Kozlovga 
yopishishgan bo‘lsa, tsisternaning ishkali chiqmasin. 
Qishda it urishtiriladigan yaydoq maydonchada Hosilboyvachchaning yigitlari to‘planib 
turishardi. Ularning aksari hali o‘ttizni qoralamagan, buyurilsa olov dengizi bo‘ylab 
yalangoyoq yugurishdan toymaydigan yigitlar edi. Ular ajal tuniday xunuk va shum, 
tundan qora va zulmkor edilar. Hammalari xuddi olovday, ammo tutun kabi kekkayib, 
ko‘m-ko‘k osmonga bosh tortishni odat qilib edilar. 
Kesakpolvon G‘ilay bilan chetroqda turardi. U Asadbekning Chuvrindi bilan yonma-yon 
kelayotganini ko‘rib bir g‘ijindi-yu, istar-istamay unga peshvoz chiqdi. G‘ilay yangi 
hojasiga ergashishni ham, ergashmasligini ham bilmay, joyida qotdi. 
Asadbek G‘ilayga ko‘zi tushishi hamon to‘xtadi. U qizining sharmandali holda suratga 
olinishida G‘ilayning ham ishtiroki bor, deb hisoblardi. Shu bois avvaliga hojasiga qo‘shib 
uni ham o‘ldirishni istagan edi. Lekin Xongireyga borib taqaladigan masalani yechishda 
yordami zarur bo‘lishini inobatga olib, G‘ilayning umrini bir oz «cho‘zdi». 
«Hosilboyvachchani o‘rgan odamlari ushlab ketgani»ga Xongireyni ishontirishi bilan 
G‘ilayga hojat qolmaydi. Lekin unga qadar... Vaqti-vaqti bilan G‘ilayni ko‘rib turishga 
majbur. Uni har ko‘rganida qizining sharmandali holati ko‘zi oldiga kelib ezilaveradi, 
ezilaveradi... Boshqa chora yo‘q. 
To‘planib turgan yigitlar Asadbekni ko‘rishgach, o‘zga davlat boshlig‘ini sharaflashga 
hozirlanganday beixtiyor ravishda saf tortishdi. 
Aslida ham shunday edi. Agar ta’bir joiz bo‘lsa, Asadbek shaytanat olamidagi «o‘zga 
davlat» rahbari, yigitlar esa «mag‘lub mamlakat»ning fuqarolari edilar. Moziy tiliga 
ko‘chirilsa, ular — qo‘mondonidan ajralgan asirlar edilar. Asirlarning taqdirini esa 
hamisha g‘olib amirlar hal etganlar. Agar amirning ko‘ngliga Yaratgan ozgina insof, 
rahm-shafqat solsa, ularning molu joni omonda, yo‘q esa talonda bo‘lganlari sir emasdir. 
Alhol, agar Asadbek aqliga, qalbiga zulm egalik qilsami, chaqmoqday yonib turgan bir 
to‘p yigit daqiqaning o‘zida bir to‘p kulga, aniqrog‘i bir to‘p murdaga aylanishlari mumkin 
edi. Atrofni o‘rab turgan yigitlarga birgina imo kifoya: biqinlariga tiralib turgan 
to‘pponchalar chiqariladi-yu, tepkilar bosiladi. Ayrimlar «Oh!» deyishga ham ulgurolmay 
qolishadi. So‘ng... murdalar mashinalarga ortiladi-yu, izsiz yo‘qotiladi. So‘ng...bedarak 
ketganlarning soni ko‘payadi. So‘ng... kimdir o‘g‘liga, kimdir eriga, kimdir akasi yoki 
ukasiga aza ochishni ham, umid bilan kutishni ham bilmay yillarni armonda o‘tkazadi... 
Yo‘q, unday bo‘lmadi. Garchi Asadbekning oyoqlari uni zulm sari yetaklagan bo‘lsa-da, 
inson qoni to‘kilmadi. 
Asadbek yigirma qadamcha berida to‘xtab, yigitlarni kuzatdi. A’yonlari uning yonida tek 
turganlaricha xuddi chuhralarday atrofga olazarak qarashardi. Asadbek 
Hosilboyvachchaning yigitlariga qarab, ularda besaranjomlik bor yoki yo‘q ekanini 
aniqlamoqchi edi. U tomonning xotirjam turganini ko‘rib, asta yura boshladi. A’yonlari 

---

Shaytanat (3-kitob). Tohir Malik