Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

QIZ BOLALAR JISMONIY TARBIYASIDA HARAKATLI O’YINLARNING TUTGAN O’RNI 
Navro’zov N.D.,
 o’qituvchi, Gala Osiyo Pedagogika kolleji, Gala Osiyo sh. 
 
Bolalarni tarbiyalash va rivojlantirishda faoliyatning muhim turi bo`lgan o`yin katta rol o`ynaydi. U 
shaxsining, irodaviy xususiyatlarining shakllanishida samarali vosita hisoblanadi. Boshlang`ich sinflarda 
o`yinlarni qo`llash, bola faolligini oshirishga yordam bеradi, kuzatuvchanlikni, diqqatni, xotirani, tafakkurni 
o`stiradi, o`rganilayotgan narsaga qiziqishni kuchaytiradi, ijodiy tasavvur, obrazli fikrlashni rivojlantiradi, 
bolalarda charchoqni yo`qotadi, chunki o`yin o`rganish jarayonining maroqli bo`lishiga yordam bеradi.
Harakatli o’yinlarning kelib chiqishi qadim xalq pedagogikasiga borib taqaladi. Ilk yoshli bolalar 
oilalarda bolaning dastlabgi harakati bilan bog’liq ovunmachoqlar, ermak o’yinlar yordamida tarbiyalanganlar. 
Undan kattaroq yoshdagi bolalar hayotida rang-barang harakat mazmuniga ega bo’lgan (o’z ichiga bolalarni 
rom qiluvchi o’yin boshlanmalari, zirgoyilari, sanashmachoqlari oluvchi) xalq o’yinlari katta o’rin olgan. 
Bularning hammasi hozirga qadar badiy jozibadorligini tarbiyaviy ahamiyatini saqlab qolmoqda va qimmatli 
o’yin folklorini tashkil etadi. 
P.F. Lesgaft har bir o’yin muayyan maqsadga ega bo’lishi,shakli esa bu maqsadga javob bera olishi 
kerak, deb ko’satgan. Uning fikricha o’yindagi harakatlar bolani o’zini boshqara olish malakasiga mos 
bo’lishiga va “juda qoniqish hissi” uyg’otishiga va harakatning sistemali mashqlarda oldindan 
o’zlashtirilishiga erishish zarur deb hisoblaydi. O’yinlarni mazmuni va qoidalariga ko’ra asta-sekin 
murakkablashtirib borish lozim. P.F. Lesgaft o’yin variantlariga yangi shartlar, mashqlar, harakatlarni 
kiritishni tavsiya etadi. Bu bilan tanish o’yinlarni yuqoriroq talablar asosida takrorlashga shuningdek, bolalarga 
ularda o’yinlarga qiziqishni saqlab qolgan holda muntazam ta’sir etishga erishilishi lozim. Harakatli 

---