Biologiya 5 new indd

13-rasm. 
O‘simlik (a) va hayvon (b) hujayrasi.
a
b
sellyuloza qobiq
xloroplast
yirik vakuola
yadro
sitoplazma
sitoplazmatik membrana
http://eduportal.uz

---

20
to‘qima hosil qiladi. Hayvonlardagi vakuolalar mayda bo‘ladi. Qis-
qaruvchi vakuolalar hujayradan ortiqcha suyuqlikni chiqarib yubo-
radi, hazm qiluvchi vakuolalar esa hujayraga kirgan oziq modda-
larni parchalab, hazm qiladi.
Bir xil vazifani bajaruvchi hujayralar yig‘indisi 
to‘qima
deyiladi. 
To‘qimalar birlashib 
organlar
ni, organlar esa 
organizmni
hosil qila-
di. Masalan, zarang daraxti yaxlit organizm, unda ildiz, poya, barg 
singari organlar mavjud. Barg qoplovchi, o‘tkazuvchi, mexanik va 
asosiy to‘qimalardan iborat. Asosiy to‘qimaga ustunsimon va bu-
lutsimon hujayralar kiradi (14-rasm).
• membrana 
• sitoplazma
• yadro 
• plastida
• vakuola
1. Yadrosi shakllangan va shakllanmagan hujayralar qanday 
nomlanadi?
2. Hujayra qanday asosiy qismlardan iborat?
3. Necha xil plastida turlari uchraydi?
4. Mevaning ta’mi nimaga bog‘liq?
5. Qisqaruvchi vakuola qanday vazifani bajaradi?
6. Zarang o‘simligidagi organ, to‘qima va hujayralarga misol 
keltiring.
O‘simlik va hayvon hujayralariga xos belgilarni yozing.
O‘simlik hujayrasi
Hayvon hujayrasi
http://eduportal.uz

---

21
barg
xloroplast
ustunsimon 
hujayralar
bulutsimon hujayralar
barg 
og‘izchasi
o‘simlik hujayrasining 
mikroskop ostida ko‘rinishi
poyaning 
ichki 
tuzilishi
ildizning 
ichki 
tuzilishi
14-rasm. 
O‘simlik organlarining hujayralardan tuzilganligi.
ildiz 
tukchasi
http://eduportal.uz

---

22