Biologiya 5 new indd

1
6
5
7
2
8
4
3
9
http://eduportal.uz

---

17
4. Tayyor preparatni buyum stolchasiga joylashtiring va qisqich 
bilan qotiring.
5. Makrovintni ohista burab, tubusni pastga tushiring. Obyektiv 
preparatdan 4–5 mm balandlikda bo‘lishi kerak.
6. Okulyarga bitta ko‘z bilan qarang, lekin ikkinchi ko‘zingizni yum-
mang, pirpiratmang. 
7. Tubusni makrovint yordamida ohista ko‘taring. Bu jarayonni tas-
vir hosil bo‘lguncha davom ettiring.
8. Tasvirni yanada tiniqlashtirish uchun mikrovintdan foydalaning.
9. Mikropreparat dastlab kichik obyektivda, keyin katta obyektivda 
kuzatiladi.
10. Mikroskopda ko‘rilgan tasvirni chizish orqali eslab qolish mum-
kin. Shuning uchun ko‘rgan narsangizning rasmini daftaringizga chi-
zing.
11. Mikroskopni ishlatib bo‘lgach, artib, uni kichik obyektivga 
o‘tkazing va qolipga joylashtiring.
4-§. Hujayra – tiriklikning asosi
Hujayra shakllari.
Hujayra tiriklikning eng kichik birligi hisob-
lanadi. Har qanday tirik organizm hujayralardan tashkil topgan. 
Hujayralar vazifasi va shakliga ko‘ra bir-biridan farqlanadi (12-
rasm). Kislorod tashishda ishtirok etuvchi eritrotsitlar ikki tomoni 
botiq shaklda, leykotsitlar esa soxta oyoqlar hosil qilib organizm-
ni mikroblardan himoya qiladi. O‘simliklarda barg og‘izchalarining 
12-rasm. 
Hujayra shakllari: 1–eritrotsitlar; 2– barg og‘izchasi; 
3–leykotsit; 4–nerv hujayrasi.
1
4
3
2
2–Biologiya, 5
http://eduportal.uz

---

18
hujayrasi loviyasimon tuzilishga ega. Ular suv bug‘latish va gazlar 
almashinuvida ishtirok etadi. Refleks hosil qiluvchi nerv hujayra-
larining uzun va kalta o‘simtalari mavjud. Nerv o‘simtalari nerv 
impulslarini hujayradan hujayraga o‘tkazib beradi.