Biologiya 5 new indd

Bakteriyalarning foydasi
Bakteriyalarning zarari
1-amaliy mashg‘ulot. Sutdan qatiq tayyorlash.
1-amaliy mashg‘ulot. Sutdan qatiq tayyorlash.
Kerakli jihozlar. 
sut, qatiq, qalin sochiq, muzlatkich.
Ishni bajarish tartibi.
1. Qo‘l kuymaydigan haroratda isitilgan sutni idishga solib, bir 
oshqoshiq qatiq qo‘shing.
2. Idishni sochiq bilan o‘rab qo‘ying.
3. Qatiq ivigach, muzlatkichga qo‘ying.
4. Tayyor bo‘lgan qatiqni piyolaga solib ichib ko‘ring.
5. Quyidagi savollarga javob bering.
– qatiq tayyorlash jarayonida qanday bakteriyalardan foydalandin-
giz?
– nima uchun qatiq iliq sutga solindi?
– qatiqning qanday foydali xususiyatlarini bilasiz?
7-§. Zamburug‘lar dunyosi
Zamburug‘larning tuzilishi.
Zamburug‘larni 
mikologiya
fani 
o‘rganadi. Zamburug‘lar ilgari o‘simliklar dunyosiga kiritilar edi. 
Olimlar zamburug‘ turlarini chuqur o‘rganish natijasida ularni alo-
hida olam sifatida ajratishgan. Zamburug‘lar bakteriyalardan farq
qilib, 
eukariot 
organizm hisoblanadi. Zamburug‘lar o‘simliklar kabi 
erkin harakatlana olmaydi, hayvonlarga o‘xshab geterotrof oziq-
http://eduportal.uz

---

31
lanadi. Zamburug‘lar yashashi uchun ozuqa, harorat va namlik 
yetarli bo‘lishi kerak, yorug‘lik bo‘lishi shart emas. 
Zamburug‘ turlari: 
1)
 
achitqi zamburug‘i 
– ovalsimon, bir 
hujayrali bo‘lib, ulardan non yopishda foydalaniladi. Taxtakach-
lab, zichlangan ko‘rinishda yoki quritilib, havosi so‘rib olingan 
paket chalarda xamirturush ko‘rinishida savdoga chiqariladi. Xa-
mirturush shakarli iliq suvga solinsa, achitqi zamburug‘lari kur-
taklanib ko‘payadi. Xamir tayyorlash jarayonida achitqi qo‘shilsa, 
ma’lum vaqtdan keyin xamir ko‘tarilib, oshadi. Oshma xamir-
dan tayyorlangan un mahsulotlari yumshoq va g‘ovak bo‘ladi 
(22-rasm).
2)