Akbar zamonov tarix fanidan olimpiadaga

Telegram kanal
:@tarixolimpiada
1930-yillarda bu yerda maxsus ustaxona 
tashkil etilib, koshinlarning qadimiy rangini 
topish yo‘lida tadqiqot ishlari olib borilgan. 
Inshootning uslubiga keladigan bo‘lsak, Sharq 
me’morchiligini 
o‘zida 
mujassamlashtirgan, 
gumbazsimon, “Chor” uslubida qurilgan. 
Me’moriy obidaning o‘ziga xos tomonlaridan biri shundaki, dastlab u 
Yalangto‘shbiy Bahodirning kichik maqbarasi nomi bilan atalganligiga qaramay 
xalq orasida Tillakori nomi bilan mashhur bo‘lgan. Bundan tashqari, dastlab 
madrasaning o‘rnida Mirzoyi karvonsaroyi bo‘lgan.
Me’moriy obidaning bugungi kundagi holati haqida gapiradigan bo‘lsak, 
inshoot mamlakatimiz mustaqilligi davrida va undan oldin ham bir necha bor 
ta’mirlangan. Jumladan hozirgi kunda me’moriy inshoot muzey vazifasini 
o‘tamoqda. 
Me’moriy inshoot ko‘pgina xalqaro sayyohlarning e’tibor-markazida. 
Bundan tashqari, inshoot YUNESKO tashkilotining Butun Jahon yodgorliklari 
ro‘yxatiga kiritildi.
Madrasada tarixchi-arxeologlar, arxitektorlar tadqiqot ishlari olib borishdi va 
u haqida bir qancha ilmiy maqolalar, ilmiy ishlar yozildi. Hozirda madrasa davlat 
himoyasiga olingan tarixiy-moddiy yodgorlik hisoblanadi. 
Ishratxona arxitekturaviy yodgorligi 
 
Rivoyatlarga ko‘ra, bu inshootni Amir 
Temur xotinlaridan biriga atab maqbara sifatida 
qurdirgan. 
Maqbarani ko‘rgani kelgan Amir Temur 
uni muhtashamligidan hayratlanib, mahbubasiga 
bu maqbara emas, balki shod-hurramlik uyi – 
ishratxona 
bo‘lishi 
lozim 
degan. 
Boshqa 
rivoyatlarga ko‘ra, Bibixonim bunyod ettirgan. 
Maqbaraning nomi Ishratxona emas, Ashratxona 
(arabcha – o‘nta xonali) degan fikr ham bor. 
Biroq tarixiy hujjatlar bu inshootni Amir Temur vafotidan keyin bunyod 
etilganligidan dalolat beradi. 1464-yili Sulton Abu Saidning xotini Xabiba 
Sultonbeka tomonidan bevaqt vafot etgan qizi Sohib Davlatbeka sharafiga 
qurilgan. Inshoot vaqt o‘tishi bilan qattiq shikastlangan: asosiy gumbazning yuqori 
qismi va yon tomlari qulab tushgan, koshinlarining ko‘p qismi tushib ketgan. 
1903-yilgi zilzilada gumbaz tamomila qulagan. 
Yodgorlik bir-biriga bog‘liq bir nechta murakkab binolardan iborat. 
Umumiy rejasi to‘rtburchak shaklda. Markaziy qismda bir vaqtlar bezakdor 
muhtasham zal bo‘lgan. Zalning janubi-sharqiy qanotiga miyonsaroy xonalari 
yondashib turgan. Shimoliy-g‘arb tarafida ularga simmetrik bo‘lib masjid tushgan. 
To‘rtta aylanma zinapoyadan ikkinchi qavatga chiqilgan. Bu yerda bir qancha 
hujralar bo‘lgan. 

---