Akbar zamonov tarix fanidan olimpiadaga

Telegram kanal
:@tarixolimpiada
qonunlari me’moriy inshoot muhofazasining huquqiy kafolatidir. 
Abdullaxon madrasasi 
Me’moriy 
obida Abdullaxon 
II 
tomonidan bunyod etilgan. U (to‘liq ismi: 
Abdulla ibn Iskandarxon ibn Jonibek sulton 
ibn Xoja Muhammad ibn Abdulxayrxon) 
(1534, Miyonqol, Ofarinkent qishlog‘i – 
1598, Samarqand, Buxoro yaqinidagi 
Bahouddin 
majmuasiga 
dafn 
etilgan)
o‘zbek davlatchiligi tizimidagi Buxoro 
xonligining 
shayboniylar 
sulolasidan 
chiqqan eng yirik hukmdori (1583-1598), 
davlat arbobi, sarkarda, ilm-fan, ma’rifat, madaniyat homiysi. Bobosi Jonibek 
sulton Karmana va Miyonqol hokimi bo‘lgan. Otasi Iskandar sulton o‘g‘li 
tug‘ilgan paytda Ofarinkentni, keyinchalik Karmanani boshqargan. Abdullaxon II 
Shayboniyxon vafotidan keyin parchalanib ketgan mamlakat hududini qayta 
birlashtirish, markaziy davlat hokimiyatini mustahkamlash uchun yoshlik 
chog‘idan qattiq kurash olib borgan. Uning hukmronligi davrida Buxoroda ilm-
fan, san’at, shaharsozlik, adabiyot va shu kabi sohalar gullab-yashnadi. 
Abdullaxonning butun hukmronlik davri tinimsiz urushlarda kechdi. 1574-
yil Balxni, 1578-yili Samarqandni, 1583-yil Toshkent va Farg‘onani, 1584-yili 
Badaxshonni, 1595-yili Xorazmni zabt etadi va o‘z davlati tarkibiga qo‘shib oldi.
Abdullaxon II davrida mamlakat hududi Qashqardan Orol va Kaspiy dengizlari 
sohillarigacha, Turkiston va Sayramdan Xurosonning sharqiy qismigacha bo‘lgan 
yerlardan iborat edi. Markazlashgan davlat tashkil etilgach, mamlakatda ilm-fan va 
madaniyat rivojlandi. 
Abdullaxon madrasasi xonlikdagi eng yirik ma’rifat maskani sifatida bunyod 
etilgan. Uning qurilishi o‘rta asrlarning so‘nggi davrida, ya’ni 1588-1590-yillarga 
to‘g‘ri keladi.
Me’moriy obidaning qurilishida xom va pishgan g‘isht, loy, taxta, maxsus 
“qir” qotishmasi va shu kabi mahsulotlardan foydalanilgan. Me’moriy obidaning 
umumiy ko‘rinishi haqida gapiradigan bo‘lsak, hovli atrofini ikki oshyonli hujralar 
o‘rab turadi. Har ikki tomonida baland peshtoq joylashgan. Peshtoqlar orqali 
ichkari xonalar va xonaqohga o‘tiladi. Madrasaning katta peshtoqi janubga 
qaragan. Peshtoq qanotlari va guldastalar sirkor bezaklar bilan pardozlangan. 
Darvozadan o‘tib, ikki yonidagi katta xonalar – darsxona va masjidga kiriladi. 
Me’moriy obida Sharq an’analarini o‘zida mujassamlashtirgan, gubazli 
uslubda, bezaklar qo‘llanilgan holda qurilgan. Modarixon madrasasi bilan 
birgalikdagi ko‘rinishi “qo‘sh” uslub namunasi hisoblanadi. Madrasa darvozasi 
xotamkori uslubining noyob namunasi – girrix shaklli mayda yog‘och 
parchalaridan terilgan. Me’moriy obidaning o‘ziga xos tomonlaridan biri shundaki, 
tuzilishi odatdagi madrasalardan ancha farq qiladi. Madrasa o‘z ro‘parasidagi 
Modarixon madrasasiga qarab biroz egilgan holatda qurilgan. Modarixon 

---