Genetika va evolyutsion

 
 
 
 
 
 

---

66 
 
Sun’iy tanlash bilan tabiiy tanlanish o`rtasidagi o`xshashlik va farq. 
2 – jadval 
Ko`rsatkichlar 
Sun’iy tanlash (XIX asr 
o`rtasidagi ma’lumotlarga 
ko`ra, uning metodik formasi) 
Tabiiy tanlanish 
Tanlash uchun material 
Individual farq ba’zan ayrim 
keskin o`zgarishlar
Individual farq, ayrim keskin o`zgarishlar
Moslashgan o`zgarishlarga 
ega organizmlar taqdiri. 
Tanlanadi va ular nasl beradi. 
Ko`pincha yashab qoladi va nasl beradi. 
Noqulay o`zgarishlarga ega 
va foydali o`zgarishlari 
bo`lmagan organizmlar 
taqdiri. 
Yaroqsizga chiqariladi va 
urchitilmaydi. 
Ko`pincha qirilib ketadi va nasl 
qoldirmaydi. 
Tanlovchi faktor 
Inson 
Muhitning biotik va abiotik omillar. 
Tanlanishning yo`nalishini 
belgilash. 
Organizmning xossalarini 
hisobga olgan holda inson 
mafaati. 
Organizm va muhitning o`zaro bog`liqligi. 
Tanlangan organizmlardagi 
individual farqning 
xarakteri. 
Inson uchun foydali yoki 
qiziqarli. 
Organizm, uning nasli bir butun tur uchun 
foydali. 
Tanlash ta’sirining tezligi. 
Tez ta’sir qiladi, biroq bir 
necha asrdan beri 
qo`llanilmoqda. 
Sekin ta’sir qiladi, lekin million yillar 
mobaynida amalga oshmoqda. 
Barcha individual farqni 
qamrab olish darajasi. 
Ongli ravishda ko`proq tashqi 
belgilarga xos. 
Organizm uchun foydali har qanday mayda 
xossalarga ham ta’sir qiladi. 
Tanlash ta’sirining 
xarakteri. 
Bir necha bo`g`in mobaynida o`zgarishlarning to`plana borishi, avlodlarda 
divergensiya, ba’zan oraliq formalarning yo`qolishi. 
Tanlash natijasi 
(birinchisi) 
Zot va navlarning inson 
talablariga moslashuvi, 
ularning takomillashuvi. 
Hayvonlar va o`simliklarning hayot 
sharoitiga moslashuvi organizm tuzilishi va 
funksiyasidagi maqsadi muvofiqliqdir. 
Tanlash natijasi 
(ikkinchisi) 
Organik formalari, hayvon 
zotlari, o`simlik navlarining 
hosil bo`lishi. 
Tarixiy rivojlanishda organik formalar – tur 
xillari, kenja turlar, turlar, avlodlar hosil 
bo`lishi va ularning xarakterli belgi, organ, 
funksiya, xatti-xarakatga ega bo`lshi.