Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

2-йўл: амалий креатив ҳаракат кўникмаларини ривожлантириш.
Педагоглар талабаларда креатив ҳаракат кўникмаларини шакллантириш ва 
7
Drapeau Patti. Sparking student creativity (practical ways to promote innovative thinking 
and problem soving). – Alexandria – Virginia, USA: ASCD, 2014. 

---

45 
ривожлантиришда кўрсатмали метод ва усуллардан фойдаланади. Бу 
ўринда саволлардан фойдаланиш фақат қисқа муддатда ёрдам бериши 
мумкин, 
бироқ, 
талабалара 
интерфаоллик 
ва 
киришимлиликни 
ривожлантирмайди.
3-йўл: креатив фаолият жараёнларни ташкил этиш.
Мазкур йўл 
талабаларни муаммони ечиш ва инновацион ғояларни илгари суриш 
жараёнида креатив, ижодий фикрлашга урғу беради. Мазкур жараёнларда 
креатив метод ва усуллар фаол қўлланилмаса-да, креатив фикрлаш юз 
беради. М: “Юрак ва қон айланиши тизими ўртасидаги боғлиқликни 
топиш” (Isaksen & Treffinger, 1985). Топшириқни бажарар экан, талабалар 
одамнинг қон айланиши тизими билан боғлиқ турли муаммоларни таҳлил 
қилади. Натижада ушбу жараёнда кўп томонлама фикрлаш, мушоҳада 
юритиш рўй беради. 
4-йўл: креатив маҳсулот (ишланма)лардан фойдаланиш.
Бу йўлни 
тутишда педагог талабаларга “Одамнинг қон айланиш тизими” мавзусида
Power Point дастури ёки мультимедия ёрдамида тақдимотни яратиш 
топшириғини бериши мумкин. Тақдимотни тайёрлаш жараёнида 
талабаларда креатив фикрлаш кўникмалари фаол ривожланади.
Талабалар ўзларининг креатив фикрлаш қобилиятларини қулай 
муҳитда 
тўла 
намоён 
қилишлари 
мумкин. 
Агар 
талабаларда 
муваффақиятсизликка учраш қўрқув ҳисси мавжуд бўлса, фикрни нотўғри 
ифодалашдан ҳадиксирасалар, танқидга учрасалар бундай вазиятда уларда 
креатив фикрлаш кўникмаларини самарали шакллантириш ёки 
ривожлантириш мумкин бўлмайди. Талабаларда креативликни одатга 
айлантириш орқалигина креатив фикрлаш кўникмасини муваффақиятли 
шакллантириш мумкин. 
Бу жараёнда улар томонидан мавзу мазмунининг пухта англаниши ва 
креатив фикрлаш кўникмаларини баҳолашда қўлланиладиган метод ва 
воситалар (3-мавзу) муҳим аҳамият касб этади.
Креатив характерга эга муҳитдагина талабалар ўрганаётган мавзунинг 
мазмуни, ўқув ахборотлар ўртасидаги ўзаро алоқани тушуниш 
имкониятига эга бўлади ва бу ҳақида фикрлаш бошлашади (Anderson et al., 
2000). М: талабалар “Иммиграция ҳодисасининг моҳияти”ни “Ақлий 
ҳужум” стратегияси асосида ўрганиш жараёнда, энг аввало, стратегиянинг 
ўзи нималигини, уни қандай қўллаш зарурлиги ҳақидаги тушунчаларга эга 
бўлишлари лозим.
Муайян омиллар педагогларда креативлик сифатлари, малакаларини 
ривожлантиришга тўсқинлик қилади. Шу сабабли педагогик жараёнда 

---

46 
ўқитувчилар ушбу омилларни баратаф этишга эътибор қаратишлари лозим. 
Қуйидаги омиллар шахсда креативликни ривожлантиришга тўсқинлик қилади: