Mavzu: tabiatshunoslikni o’qitish metodikasi pedagogik fan sifatida

Kundalik kuzatish daftari va tabiat hamda mehnat kalendari (taqvimi). 
Birinchi sinfda kuzatishlar o’quv yilining ikkinchi yarmidan boshlab olib boriladi. 
Ob-havoning o’zgarishlarini kuzatish g’oyat muhimdir. Osmonning holatlarini 
kuzatish jarayonida “ochiq”, “bulutli”, “kam bulutli” tushunchalari; Quyoshni 
kuzatishda - “sovuq”, “juda sovuq” (“ayoz”), “iliq”, “issiq”; shamolni kuzatganda - 
“kuchli”, “kuchsiz” tushunchalari shakllanadi. Shu vaqtning o’zida bolalar yog’inning 
har xil turlari - yomg’ir, qor, do'l, tuman, qirov, buldurug’ haqida tasavvuiga ega 
bo’ladilar. 
Bolalar asta-sekin ob-havoni kuzatish natijalarini kundaliklari va sinf tabiat 
kalendarida har kuni belgilab borishga odatlanadilar. Ob-havo va shamolning kuchi, 
sekundiga necha metr tezlikda esgani darslikda keltirilgan shartli belgilar bilan 
belgilanadi. 
Ob-havoni kuzatishdan tashqari o’quvchilar o’simlik va hayvonlar 
hayotidagi mavsumiy hodisalarni payqashga o’rganib boradilar. Bolalar o’simliklar 
faqat tabiatni bezatib qolmasdan, balki odamlar va hayvonlar uchun zarur ekanligini 
bilib oladilar: ular oziq beradi, havoni hayot uchun zararli gaz va changlardan 
tozalaydi. 
Kichik yoshdagi maktab o’quvchilari turg’un, ixtiyoriy diqqatga ega emaslar, 
shuning uchun ular kuzatishga birdaniga bir necha obyektni qamrab ololmaydilar. 
Doskaga chaqirilgan o’quvchi ob-havoni batafsil ta'riflaydi, tabiat va 
odamlar mehnatida ko’rgan qiziqarli narsalar haqida gapirib beradi. Uning javobini 
o’rtoqlari to’ldiradi va aniqlashtiradi (javobalbatta jurnalda baholanadi), keyin bu 
axborotning asosiylari kalendarga yozib qo’yiladi. 
Umumlashtirilgan, tabiat va mehnat kalendarida qayd etilgan kuzatishlardan 
faqat tabiatshunoslik darslaridagina ejiias, balki matematika (hisoblashlar, 
masalalar tuzish, diagrammalar chizish), ona tili (insho, tabiatni yoki yil faslini 
ko’rsatish uchun qiziqarli she'rlar va nasriy asarlardan parchalar tanlash), mehnat 
ta'limi (o’quv-tajriba maydonida o’simliklarni parvarish qilish, tajribalarni 
umumlashtirish) darslarida ham foydalanish mumkin.