Ctzbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. O u m o V, O. Abduqudusov, L. Uzoqova, M. Ahmedjonov, D. Jalolova

2.4. Ishlab chiqarish ta’limi metodlari
Respublikamizning bozor iqtisodiyotiga o'tishi oliy o‘quv yurtlari 
tomonidan yuksak kasb mahoratiga ega mutaxassislami tayyorlashni talab 
etadi.
Ishlab chiqarish ta’limi xususiyatlari. 
Kasb-hunar ta’limi o‘quv 
muassasalarida o'quv jarayonining ishlab chiqarish ta’limini tashkil 
etuvchi qismi hisoblanadi. Shu bilan birga, ishlab chiqarish ta’limi 
maqsadi. mazmuni, shakli va usullari bilan o‘ziga xos xususiyatga ham 
ega.
Ishlab chiqarish ta ’limimng asosiy maqsadi talabalarda ma’lum 
kasb, mutaxassislik sohasi bo'yicha kasbiy mahoratni shakllantirish 
hisoblanadi. «Kasbiy mahorat» tushunchasi mohiyatini ochib beruvchi 
quyidagi ko'rsatkich-mezonlarni ajratib ko'rsatamiz:
- 
ish bajarish sifati
— texnik talablarning ish natijalari bo‘yicha 
bajaralishi; uning o’rnatilgan ko‘rsatkich va me’yorlarga mos kelishi; 
ijobiy natijalami olish;
- 
mehnat unumdorligi
- o'matilgan vaqt me’yorlarining bajarilishi; 
mehnatni tashkil qilish va ish bajarishning eng tejamli va unumli usullarini, 
yuqon unumdorlikka ega bo‘lgan texnika va texnologiyani o‘zlashtirishga 
bo‘lgan intilishni aniqlab beruvchi vaqt mezonini baholash qobiliyati va 
mahorati;
- 
kasbiy mustaqillik
— mehnatning yuqori sifati va unumdorligini 
ta’minlovchi ish usulini mustaqil tanlash mahorati; ishlab chiqarish 
vaziyatlarida muammolarni mustaqil hal qilish, to‘g‘ri qaror qabul qilish 
qobiliyati; ishda o‘z-o‘zini nazorat qilish va boshqarishni amalga oshirish;
- 
mehnat madaniyati —
o‘z mehnatini rejalashtirish qobiliyati va 
odati; mehnatning maqbul usul va uslublari, zamonaviy texnika va 
texnologiyani qo‘llab, ishlay olish mahorati; ish faoliyatida kasbiy bilimni 
qo'llash mahorati; ish o'mi va mehnatni to‘g‘ri tashkil qilish, mehnat 
xavfsizligi qoidalanga rioya qilish;
- 
mehnatga bo'lgan munosabat -
mehnatni tashkil etish va uning 
usullarini takomillashtirish, ish jarayoniga yangi, asl nusxadagi mehnat

---

qurolini jony qilishga intilish va yetakchilik qobiliyati, ilmiy yechimlar va 
ixtirolarni topishga bo‘lgan intilish va qobiliyat;
- 
mehnat faoliyatining iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqligi —
bajariladigan mehnat jarayonini lqtisodiy tahlil qilish, ish bajarish 
jarayonida iqtisodiy jihatdan maqbul qarorlami qabul qilish qobiliyati.
Bu ko’rsatkichlar orqali ishlab chiqarish ta ’limining mazmuni, 
tashkil etilishi va usullarining barcha masalalarini ko‘rib chiqish zarur.
Ishlab chiqansh ta’limi usullari awalroq ko‘rib o'tilgan nazariy 
o'qitish usullariga o'xshashdir. Ayruqsa, ishlab chiqarish ta’limi jarayonida 
nazariy o'qitishning ko'plab usullan ishtirok etadi. Shu bilan bog'liq 
ravishda faqat ishlab chiqansh ta’limi uchun xos bo'lgan usullami ko'rib 
chiqamiz. Bularga to'rt pog'onali, harakat usulini namoyish qilish, 
mashqlar, talabalarning mustaqil kuzatishi, yozma ko'rsatmalar, 
mehnatga ijodiy yondashuvning shakllantirish, shuningdek, ishlab 
chiqansh ta’limining ba’zi faol usullari kiradi.
Kasb-hunar kollejlarida talabalar o'zlari tanlagan kasb ko'nikmalarini 
shakllantirishlarida