Юлдашeв А. Сирожиддинов И. Хусаинов М

СОРЛИКНИ 
сақлаш ва дам олишни ташкил этиш тадбирлари; 
—хўжалик юритувчи субъектлар томонидан маҳсулот ишлаб чиқариш 
билан боғлиқ бўлмаган ишлар (хизмат)ларни бажариш харажатлари (шахар 
ва кургонларни ободонлаштириш ишлари, кишлок хўжалигига ёрдам 
кўрсатиш ва бошқа турдаги ишлар); 
—компенсацияловчи ва рағбатлантирувчи тусдаги тўловлар, шу 
жумладан: 
Узбекистан Республикаси Ҳукуматининг қарорлари бўйича компенсация 
тўловлари; 
кўп йил ишлагани учун бир галги мукофотлар, тақдирлаш ва тўловлар, шу 
жумладан хўжалик юритувчи субъектнинг қарорига кўра натурадаги 
тўловлар, шунингдек улар бўйича ижтимоий фондларга ҳисобланган 
суммалар; 
мажбуран ишга келмаганлик ёки кам ҳақ тўланадиган ишни бажарганлик 
вақти учун қонун ҳужжатларига мувофиқ ёки хўжалик юритувчи 
субъектнинг қарорига кўра ҳақ тўлаш; 
меҳнат қобилияти вақтинча йўқотилган тақдирда қонун ҳужжатларига 
биноан белгиланган ҳақиқий иш ҳақига қадар қўшимча тўловлар; 
малака ошириш ва ходимларни қайта тайёрлаш тизимида ўқитилган 
вақтда асосий иш жойидан ишчиларга, улар ишдан ажратган ҳолда хўжалик 
юритувчи субъектнинг ишчи ва хизматчиларига тўланадиган иш ҳақи; 
ўн икки ёшгача икки ва ундан ортиқ болалари ёки ўн олтиёшгача ногирон 
болалари бўлган аёлларга қонунга мувофиқ қўшимча таътил учун ҳақ 
тўлаш; 
ходимларга бепул товарлар, маҳсулот ва бошқа бойликлар бериш ёки 
ходимлар учун ишлар, хизматларни бажариш; 
ходимлар харажатларини тўлаш (овқатланиш, йўлда юриш. дам олиш ва 
даволанишга йўлланмалар, экскурсиялар, спорт секциялари, тўгараклар, 
клублардаги машғулотлар, маданий кўнгил очиш ва жисмоний тарбия 
(спорт) тадбирларида қатнашиш, обуна, ходимларнинг шахсий истеъмоли 
учун товарлар ва шунга ўхшаш бошқа тўловлар); 
— иш 
ҳақини 
ҳисоблашда 
ҳисобга 
олинмайдиган 
тўлов 
ва 
харажатлар, шу жумладан: 
пенсияга устамалар, пенсияга чиқаёттан меҳнат фахрийларига 
тўланадиган бир йўла нафақалар; 
корхонани қайта тузиш, ходимлар сони ва жадвали қисқариши муносабати 
билан хўжалик юритувчи субъектлардан бўшатиб олинаётган ходимларга 
қонунга мувофиқ, тўланадиган тўловлар; 
ходимларга тўланадиган моддий ёрдам; 

---

167 
-
СОҒЛИҚНИ 
сақлаш объектлари, қариялар ва ногиронлар уйлари, мактабгача 
ёшдаги болалар муассасалари, соғломлаштириш масканлари, маданият ва 
спорт объектлари, халқ таълими муассасалари ва уй-жой фонди 
объектларини тутиб туриш харажатлари (шу жумладан амортизация 
ажратмалари ва барча турлардаги таъмирлашни ўтказиш харажатлари); 
- вақтинча тўхтатиб қўйилган ишлаб чиқариш қувватлари ва объсктларии 
сақлаш харажатлари (бошқа манбалар ҳисобига қопланадиган харажатлардан 
ташқари); 
—банк ва депозитарий хизматларига ҳақ тўлаш; 
—экология, соғломлаштириш ва бошқа хайрия жамгармаларига, 
маданият, халқ таълими, 
СОҒЛИҚНИ 
сақлаш, ижтимоий таъминот, жисмоний 
тарбия ва спорт корхоналари, муассаса ва ташкилотларига бадаллар; 
—бюджетга мажбурий тўловлар, солиқдар. йиғимлар, амалдаги қонун 
ҳужжатларига мувофиқ амалга ошириладиган ва хўжалик юритувчи субъект 
харажатларига киритиладиган, давлатнинг мақсадли жамгармаларига 
ажратмалар, шунингдек, Ҳукумат қарорларига мувофиқ, давлатлараро 
ташкилотларга аъзолик бадалларини тўлаш; 
- зарарлар, жарималар, пенялар, шу жумладан: 
бекор қилинган ишлаб чиқариш буюртмалари бўйича талафотлар; 
бевосита ишлаб чиқариш жараёнига тааллуқли бўлмаган моддий 
бойликларнинг галафотлар ва камомадлари; 
ишлаб чиқариш заҳиралари ва тайёр маҳсулотни паст баҳо усули ёки 
сотишнинг соф к,иймати бўйича қайта баҳолаш ёки нархни тушириш 
натижасида кўрилган зарарлар; 
идиш билан боғлиқ, операциялар бўйича зарарлар; 
суд чиқимлари; 
даргумон қарзлар бўйича заҳирага ажратмалар; 
даъво муддати ўтиб кетган дебиторлик қарзи ва ундириш мумкин 
бўлмаган бошқа қарзларни ҳисобдан чиқариш зарарлари, шунингдек қонунга 
мувофиқ. юридик ва жисмоний шахслар билан ҳисоб-китоблар бўйича 
даргумон қарзларни ҳисобдан чиқаришдан кўрилган зарарлар; 
ҳисобот йилида аниқданган ўтган йиллар операпиялари бўйича зарарлар; 
табиий офатлардан кўрилган қопланмайдиган талафотлар ва зарарлар 
(ишлаб чиқариш заҳиралари, тайёр буюмлар ва бошқа моддий 
бойликларнинг йўқ. қилиниши ва бузилиши, ишлаб чиқариш тўхташидан 
кўрилган талафотлар ва ҳоказо), шу жумладан табиий офатларнинг олдини 
олиш ва оқибатларни тугатиш билан боғлиқ харажатлар; 
айбдорлари аниқланмаган ёки зарур суммаларни айбдор ҳисобига қоплаб 
бўлмайдиган ҳолларда ўғирликлардан кўрилган зарарлар; 
хўжалик юритувчи субъектнинг асосий воситалари ва бошқа мол-мулки 
(активлари) чиқиб кетишидан (балансдан ҳисобдан чиқаришдан) кўрилган 
зарарлар; 
хўжалик шартномалари шартларини бузганлик учун, шу жумладан 
етказиб берувчилар ва дебиторлар айби билан белгиланган ёки эътироф 

---

168 
этилган жарималар, пенялар, вақтида тўланмаган тўловлар ва бошқа хил 
чоралар, шунингдек етказилган зарарларни тўлаш харажатлари; 
солиқ, қонунчилиги ва бошқа қонун ҳужжатларини бузганлик учун 
жарима ва пенялар;
тўланган бошқа жарималар; 
- ходимларга бериладиган ёки ёрдамчи хўжаликлар томонидан хўжалик 
юритувчи субъектнинг умумий совқатланиш корхонаси учун ишлаб 
чиқариладиган маҳсулот (ишлар, хизматлар) бўйича нарх тафовутлари; 
ишлаб чиқариш жараёни билан боғлиқ бўлмаган мол-мулк бўйича гудвилл 
(фирма нархи)нинг белгиланган тартибда ҳисобдан чиқариш билан боғлиқ, 
харажатлар ; 
- янги технологиялар яратиш ва қўлланилаётган технологияларни 
такомиллаштириш, шунннгдек илмий-тадқиқот, тажриба-конструкторлик 
ишлари олиб бориш, хом ашё ва матсриалларнинг янги турларини яратиш, 
ишлаб чиқаришни қайта жиҳозлаш бнлан боғлиқ маҳсулотлар сифатини 
ошириш харажатлари; 
- ишлаб чиқариш тусидаги ихтирочилик, рационализаторлик, тажриба-
синов ишларини олиб бориш, ихтирочилик ва рационализаторлик 
таклифлари бўйича моделлар ва намуналарни тайёрлаш ва синаш, 
кўргазмалар 
ва 
кўриклар, 
танловларни, 
сертификатлашни 
ҳамда 
ихтирочилик ва рационализаторлик бўйича бошқа тадбирларни ташкил 
этиш, муаллифлар ҳақини тўлаш харажатлари ва бошқа харажатлар; 
- ижарага берилган асосий воситаларни таъмирлаш харажатлари;
- бошқа харажатлар.