Tibbiyot instituti talabalari uchun

Tishlar
Teshib chiqish vaqti yillar
o’rtadagi kesuvchi
7
yonboshdagi kesuvchi
8-8,5
qoziq
11-12
birinchi premolyar
9-10
ikkinchi premolyar
11
birinchi molyarlar
5-6
ikkinchi molyarlar
12-13
14 yosh.
Bu guruh vakillarining odatda bo’yi 150-165 sm. Qiz bolalarda 
ikkilamchi jinsiy belgilari yaxshi etilmaganlikdan etilganlik holati keskin 
o’zgaruvchan bo’ladi. O’rtacha ikkilamchi jinsiy belgilari (hayz ko’rishi, katta 
jinsiy lablarida biroz pigmentatsiya bo’lishi, qov qismida, ko’ltiq tagida sochni 
o’rtacha rivojlanishi, sut bezlarining rivojlanishi boshlanishi, so’rg’ichi yaxshi 
shakllanmaganligi) ko’zga tashlanadi. Aqli bolalarnikidek bo’lib, fizik rivojlanishi 
o’zgarmaganligi ko’rinadi. O’g’il bolalarda tashqi jinsiy a’zolari o’rtacha darajada 
rivojlangan bo’ladi. O’g’il bolalarda ham, xuddi qizlarnikidek odatda 28-ta doimiy 
tishlar borligi aniqlaniladi.
16 yosh.
Bo’yi o’rtacha 160 sm. Qiz bolalarning deyarli ko’pchiligi jinsiy 
404

---

etilgan bo’ladi. O’g’il bolalarning mo’ylovi va soqolida mayin sochlar, qov 
qismida esa sochning yaxshi rivojlanganligi ko’rinadi. Sut bezi so’rg’ichsimon 
doirasida pigmentatsiya boshlanadi, ovozi o’zgarib, urug’ chiqarish qobiliyati 
paydo bo’ladi. Ba’zan aql tishi chiqishning boshlanishi kuzatilishi mumkin.
18-20 yosh.
Bo’yi o’ziga yarasha. Qizlar organizmi xuddi katta 
odamlarnikidek to’liq rivojlanganligi ko’rinadi. O’smirlarni tashqi ko’rinishi 20 
yoshida xuddi katta erkaklarga o’xshaydi. Ularda avval mo’ylovi, keyin soqoli, 
sochlari yaxshi rivojlanganligi ko’rinadi. Aql tishlari chiqa boshlaydi. Tishlarining 
emalida silliqlanish kuzatilmaydi.
30-40 yoshlar.
Yuzining qizg’ish rangi yo’qola boshlaydi va sarg’imtir 
tusga kiradi. Peshonasi va ko’z atrofida ajinlar yaxshi ko’rinadi. Quloq suprasi oldi 
va orqasida ajinlar ko’zga tashlanadi. Qoziq tishi va kesuvchi tishlarning 
yassilashganligi aniq seziladi. 40 yoshga kelib, tishlarning chaynovchi yuzasida 
dentin ochilib qolganligi aniqlaniladi. Tishlari sarg’aya boshlaydi va tishlarning 
bo’ynida ponasimon defektlar paydo bo’ladi. Sochi tusha boshlaydi va boshida 
siyraklashadi.