Tibbiyot instituti talabalari uchun

14.3.3. Qizlik holatini aniqlash
Bunday sud tibbiyoti ekspertizasi nomusiga tegish va urinish hollari, yosh 
bolalarga nisbatan jinsiy buzuqilik qilish va boshqa ayrim holatlarda amalga 
oshiriladi.
Qizlik holatining asosiy ko’rsatkichlaridan biri buzilmagan qizlik 
pardasining bo’lishidir. Xotin-qizlarda jinsiy aloqa natijasida qizlik pardasi 
butunligining buzilishiga defloratsiya deyiladi. Qizlik pardasini barmoq bilan yoki 
xirurgik operatsiya paytida buzilishi bunga kirmaydi.
Qizlik pardasi qinga kirish joyida joylashib, uning shakli, qalinligi, zichligi 
va cho’ziluvchanligi juda turli tuman bo’ladi. Qizlik pardasining shakli uning 
yuzasi, chetlarining erkinligi va teshiklarining soniga qarab aniqlaniladi. 
Chetlarining erkin shakli tishsimon, bo’lakchali yoki qiyqimsimon, spiralsimon, 
ustunsimon shaklida ko’rinadi. Bundan tashqari, qizlik pardasida bir, ikki yoki 
birnecha teshikchalar borligi ko’zga tashlanadi. Odatda qizlik pardasida bitta teshik 
379

---

bo’lsa, uning diametri 2-2,5 sm bo’lib, qiz bolalarda kichiqroqligi aniqlanadi.
Qizlik pardasi shakllarining tasnifi ko’pgina bo’lib, ular ichida sud tibbiyoti 
ekspertizasi uchun ancha qulayi M.G.Serdyukov (1964) tomonidan taklif qilingan 
tasnif hisoblanadi. U qizlik pardasini 3 turga bo’ladi:
1) odatda ko’proq uchraydigan turi (halkasimon, yarimoysimon, naysimon, 
voronkasimon, labsimon, pushtaksimon, valiksimon);
2)
odatda kamroq uchraydigan turi (bo’lakchali, popuksimon, 
spiralsimon, gulbargsimon, tishsimon, ustunsimon);
3)
alohida turlari (ikki tabaqali yoki chegaralangan, yarim 
chegaralangan, teshilmagan, panjarasimon).
Ginekologik kursida ko’zdan kechirishda qizlik pardasining shakli, kengligi, 
qalinligi, erkin chetlarining xarakteri va unda yangi hamda eski jarohatlanishlar 
borligi yozilishi zarur. Bundan tashqari, qizlik pardasidagi teshiklar soni, ularning 
shakli va kattaligi, shuningdek ularning qisqarishiga alohida ahamiyat beriladi. 
Barcha ishlar qizlik pardasini jarohatlab qo’ymasligi uchun juda ehtiyotkorlik bilan 
amalga oshirilishi zarur.
Qizlik pardasini baholashda uning erkin chetlaridagi o’yilgan joylarni 
yirtilgan deb almashtirib xatoliklarga yo’l qo’yilishi mumkin. Qizlik pardasining 
jarohatlanishi bir yoki birnecha yorilish yoki yirtilishlar ko’rinishida bo’lib, 
ko’pincha uning asosigacha borishi mumkin. Ularning joylashishi soatdagi 
raqamlarga qarab yoziladi. Qizlik pardasining yirtilishi ko’pincha soatdagi 5-7 
raqamlarga to’g’ri keladi.
Qinning kirish joyida jinsiy aloqa qilish tufayli qizlik pardasi buzilmaganda 
ham homiladorlik holati bo’lishi aniqlangan. Ayrim xotin-qizlarda qizlik pardasi 
tuzilishining anatomik xususiyatlariga ko’ra qizlik pardasi buzilmasdan ham jinsiy 
aloqa qilish hollari ham kuzatiladi.
Birinchi kunlari qizlik pardasining yirtilgan chetlaridan qon ketishi, 
yallig’langanligi, ba’zan unda fibrin ipchalari va yosh biriktiruvchi to’qima 
ko’rinadi. Yara bitgandan keyin uning o’rnida 10-20 kundan keyin chandiq 
topiladi. 3 hafta o’tgandan keyin qizlik pardasining buzilish vaqtini aniqlab 
380

---

bo’lmaydi.