Tibbiyot instituti talabalari uchun

Zaharli moddalarning tasnifi
Zaharli moddalarni organlar va to’qimalarga ta’sir qilish xarakteriga qarab 
quyidagi asosiy guruhlarga bo’lish mumkin:
I. Mahalliy ta’sir qiluvchi zaharli moddalar. Bularga quyidagilar kiradi:
1. O’yuvchi zaharli moddalar. Bu moddalar o’zining tushgan joyida 
kuchli ko’rinuvchi morfologik o’zgarishlar chaqiradi. Bunga 
kislotalar, ishqorlar, formalin va fenol birikmalari kiradi.
2. Destruktiv zaharli moddalar. Bular tushgan joyida va qonga 
so’rilganda organ hamda to’qimalarda distrofik, nekrobiotik va 
nekrotik o’zgarishlar hosil qiladi. Og’ir metallarning tuzlari, organik 
birikmalari, xlor organik yadoximikatlar, fosfor, sulema, margumush 
va boshqalar bilan zaharlanishlar bunga misol bo’la oladi.
II. Umumiy zaharli moddalar. Bularga quyidagilar kiradi:
1. Qonga ta’sir qiluvchi zaharli moddalar: is gazi, bertolet tuzi, anilin, 
nitrobenzol, nitritlar, gidroxinon va boshqalar bilan zaharlanishlar 
kiradi.
2. Ko’pincha markaziy va periferik nerv sistemasiga ta’sir qiluvchi 
zaharli moddalar. Bu guruhga kiruvchi zaharli moddalar ham 4 
guruhchaga:
1) markaziy nerv sistemasini falajlovchi zaharlar;
2) markaziy nerv sistemasi faoliyatini susaytiruvchi zaharlar;
3) markaziy nerv sistemasini ko’zg’atuvchi va talvasalantiruvchi 
zaharlar;
4) ko’pincha periferik nerv sistemasiga ta’sir qiluvchi zaharli 
moddalar.