1992–94). R. Ahmedov asarlari chuqur psixologik ifodaliligi
bilan ajralib turadi,
ularda ichki kechinmalar, his-tuyg‗ular mohirona ifodalangan. Ijodini asosan
portretlar chizish bilan boshlagan ("Qahramon ona", 1949, "Cho‗pon", 1952,
"Student qiz portreti", 1954 va boshqalar). Rassom yaratgan portretlar ("Ona
o‗ylari", "Keksa kolxozchi portreti", 1956; "O‗zbek qizi portreti", 1958;
"Qashqadarslik ayol", 1959; "Mehnatda ham soldat", 1961; "Surxondarslik ayol",
1962; "Muqimiy", 1968; "Nigora", 1971; "U. Tansiqboyev", 1972; "Lola portreti",
1979; "Nabi Raximov", 1983; "Shuhrat Abbosov", 1987 va boshqalar) o‗zbek
tasviriy san‘atida portret janrining rivojiga katta hissa bo‗lib qo‗shildi. Manzaralar
("Bahor", 1964, "Nahor. Oqtosh bahori", 1971 va boshqalar), natyurmortlar
("Natyurmort", 1954, "Natyurmort", 1965 va boshqalar) ham yaratgan.
Turli
sharoitlarda aks ettirilgan ayollar obrazlari ("Qo‗shiq", 1964; "Yanvar. 1924 yil" va
boshqalar) ham jozibalidir. Asarlari O‗zbekiston san‘at muzeyi, Badiiy
ko‗rgazmalar direksiyasi, Sharq xalqlari san‘ati muzeyi va boshqalarda saqlanadi.
Asarlari 1948 yildan respublika va xalqaro ko‗rgazmalarda namoyish etiladi.
Hamza nomidagi O‗zbekiston Davlat mukofoti laureati (1967). "Buyuk xizmatlari
uchun" ordeni bilan mukofotlangan (1998).
Rahim Ahmedov o‗zidan ko‗plab shogirdlar ham qoldirgan. Ulardan biri Yelena
Bond (Doktorova). R. Ahmedov haqida o‗z xotiralarida shunday deydi:
"Mening qadrli, ajoyib o‗qituvchim va haqiqiy ustozim,
men u tufayli rassom
bo‗ldim. Men Rahim Ahmedovichning saboqlarini eslayman, u bilan 1986 yildan
1990 yilgacha Davlat Texnik San‘at Institutidagi ustaxonada o‗qiganman. Mening
rasmlarim Amerika va Yevropadagi galereyalarda muvaffaqiyatli sotilgan. G‗urur
bilan aytamanki, ularning har birida uning menga bergan darslari va iste‘dodining
bir qismi bor. Rahim Ahmedovich rahmat! Sizni doimo qadrlovchi talabangiz
Yelena Bond (Doktorova)".
Mayami, Florida, AQSH. 23. 06. 2011 y.
"Kimga" Rahim Ahmedov 1975 y.
Fonda abgor ahvoldagi sovet askarlari bir nonni bo'lib yeyayotgani ko'rish
mumkin. Shu o'rinda "101" tarixidan bexabarlar uchun qisqacha ma'lumot berib
o'tsak:
1941 yil sentyabr oyida Smolensk yaqinida mag'lubiyatga
uchragan minginchi
Samarqand esholonidan chiqqan yuzlab O'zbekiston Qizil Armiyasi askarlari
Niderlandiyadagi Amersfoort kontslageriga asir sifatida keltiriladi. Vaziyati
yomonlashgan askarlar ruhiyatini ko'tarish uchun Gitler o'z qo'l
ostidagi
ofitserlarga topshiriq beradi. Shu sababli yovvoyi sovet askarlari bir parcha non
uchun bir-birlarini o'ldiradigan qisqa metrajli film suratga olishga qaror qilindi va
shu bilan oriylar irqi qolganlar o'rtasidagi farqni ko'rsatib berishmoqchi bo'lishadi.
Asirlik davomida mahbuslar dahshatli sharoitda saqlanib,
film uchun tayyor
holatga keltiriladi. Nihoyat, fashist targ'ibotchilari filmni suratga olishni
boshladiydilar. Yangi pishirilgan nonni mikroavtobusdan olib chiqib,
asirlar
orasiga tashlashadi va shafqatsiz qirg'in tasvirlarini olishga tayyorgarlik ko'rishadi.
Biroq, barchasi bekor ketadi. Tashlangan nonni yosh o'zbek o'g'loni olib borib,
hurmat bilan eng keksa kishiga topshiradi. Yuz mahbus nemis askarlari qarshisida
bemalol o'tirgan holda bir nonni bo'lib yeyishadi.
Targ'ibot ssenariysi barbot bo'ladi.
Rahim Ahmedov aynan shu sahnani - non bo'lib yeyish sahnasini katinada
tasvirlaydi. Asarda o'zbek o'g'lonlarining birdamliligini,
tartibli va bir biriga
oqibatini ko'rish mumkin.
Xulosa o'rnida shuni aytish mumkinki, asar o'z so'zini ayta olgan. Tomoshabinni
o'sha voqeylikka olib kira olgan.
Savol berishdi: "Asar voqealari konslagerda bo'lib o'tgan. U yerda Stalin
portretiga pishirib qo'yibdimi?"
Asar yaratilgan davrda sovetlar mafkurasi targ'iboti, shaxsga sig'inish g'oyalari
hali ham mavjud edi. Yurtimiz adabiyotida yaratilgan o'sha davr badiiy "zakas"
kitoblariga mafkura qanday singdirilgan bo'lsa, ushbu asarga ham shunday
singdirilgan. Buni devorda osig'liq turgan "Stalin"dan
va unga tikilib ovqat
hayoliga kelmayotgan teskari turgan askar tasviridan ham bilish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: