Toshkent davlat iqtisodiyot univyersityeti a. Sh. Bekmurodov, Z. A. Abdullayev, B. M. Badalov

Genuya valyuta tizimida
oltin jahon puli 
vazifasini o‗zida saqlab qoldi, oltin pariteti ham saqlab qolindi. Shu bilan birga 
valyuta tizimida bir qator o‗zgarishlar yuz berdi va Oltin deviz standarti nomi bilan 
atala boshlandi. Unga ko‗ra alohida olingan valyutalar oltinga emas balki, boshqa 
mamlakatlar valyutasi (deviz pullar-AQSh dollari va Angliya funt sterlingi)ga 
almashtirilar edi. Ular esa o‗z navbatida, oltin quymalarga almashtirilishi mumkin 
edi.
Shunday qilib, milliy valyutani oltinga almashtirishning ikki yo‗li mavjud 
edi:
-
To‗g‗ri yo‗li – bunda deviz vazifasini bajaruvchi pullar uchun (funt sterling 
va AQSh dollari) 
-
Bilvosita yo‗li – tizimdagi boshqa barcha valyutalar uchun, ular aaval deviz 
pullarga almashtirilar edi keyin deviz pullar oltinga. 
Ammo bu valyuta tizimi ham uzoq saqlanib qolmadi. 1929-1933 yillardagi 
jahon inqirozi bu tizimni ham izdan chiqardi. 1931- yil sentyabrda Buyuk Britaniya 
oltin standartini bekor qilib funtni devalvatsiya qildi. Bu o‗z navbatida, Angliya 
bilan iqtisodiy aloqalarga bog‗langan boshqa mamlakatlarning ham valyutasi 
inqirozga uchray boshladi. Keyinchalik oltin standarti Yaponiyada va Frantsiyada 
ham bekor qilindi. 1933- yilda AQShda ham banknotlarni oltinga almashtirish 
to‗xtatildi va mamlakatdan oltinni olib chiqilishi ta‘qiqlab qo‗yildi. AQSh dollari 
esa 41 foizga devalvatsiya qilindi.

---

1944- yilda AQShning Bretton-Vuds shahrida 44 mamlakat vakillari 
ishtirokida konferentsiya bo‗lib o‗tdi. Natijada tartibga solinadigan bog‗langan 
valyuta kurslar tizimiga o‗tish to‗g‗risidagi kelishuvga erishildi.