Iqtisodiy bilim asoslari

Sof raqobat bozori
— muayyan tovar turi juda ko
‘
p sotuvchilar tomo nidan 
sotiladigan, bosh qa sotuvchilarning kirishi oson va narxlar erkin bo‘lgan bozor.
Monopoliya
 
(yunonchada “tanho sotaman” degan ma’noni anglatadi) — muayyan 
tovar turi yak ka sotuvchi tomo ni dan sotiladigan, boshqa sotuvchilarning kirishi juda 
qiyin bo‘lgan bozor holati.
Monopolistik raqobat bozori
 
— turdosh tovarlar juda ko‘p sotuvchilar tomonidan 
sotiladigan, boshqa sotuvchilarning kirishi oson va sotuvchilar tomonidan tovar narxiga 
muayyan nazorat o‘rnatish mumkin bo‘lgan bozor.
Oligopoliya
— bir nechta yirik firmalarning monopol bozori.
Siz shahardagi barcha avtobus parklarini birlashtirib, shahar bo‘yicha yagona “Asilbek” 
xususiy transport firmasini tuzdingiz. Shu tariqa firmangiz shahar aholisiga avtobus transporti 
xizmati ko‘rsatish bo‘yicha yakka monopolchi mavqeyiga ega bo‘lib qoldi (monopoliya — 
yunonchada “tanho sotaman” degan ma’noni anglatadi).
Siz bu firmaning egasi sifatida quyida keltirilgan vaziyatlarda qanday yechim tanlagan 
bo‘lar edingiz? O‘z yechimingizni asoslab bering.
1-vaziyat.
Shahar atrof-muhitni muhofaza qilish qo‘mitasining fikricha, avtobus chipta 
narxining yuqori qilib belgilanishi, shaharda shaxsiy transport vositalari qatnovining ko‘payishiga 
olib keladi. Bu esa shahar havosining yanada ifloslanishiga sabab bo‘ladi. Shu bois, sizdan 
qo‘mita yo‘l haqini kamaytirishni so‘ramoqda. Sizning bu so‘rovga javobingiz qanday bo‘ladi?
2- vaziyat. 
Avtobus haydovchilaridan biri siz bilan raqobatlashishga bel bog‘ladi. U eski bir 
avtobus sotib olib, eng serqatnov yo‘nalishda xiz mat ko‘rsata boshladi. Uning bu harakatiga 
siz qanday javob bergan bo‘lar edingiz?
3- vaziyat.
Sizning nomingizga ko‘plab shikoyat xatlari kela boshladi. Ularda avtobuslar 
kechikib harakatlanayotgani, xizmat sifatining pastligi va u qator noqulayliklarni tug‘dirayotgani, 
yollangan haydovchilar yo‘lovchilar bilan xush muomalada bo‘lmayotgani haqida aytilgan. 
Siz shikoyat xatlariga javoban qanday choralar ko‘rgan bo‘lar edingiz?