Uslubiy majmua

Oziq-ovqat muammosi
. Ommaviy kasalliklar va umrning sezilarli darajada qisqarishi 
sabablaridan biri oziq-ovqat muammosidir. Xususan, surunkali to‗yib ovqat emaslik va 
nomutanosib ovqatlanish kam rivojlangan mamlakatlar aholisida ommaviy tarzda namoyon 
bo‗layotgan muttasil oqsil ochligi va vitamin taqchilligiga olib kelmoqda. Natijada jahonda har 
yili ochlikdan bir necha o‗n millionlab odamlar, kattalardan ko‗ra ko‗proq bolalar halok 
bo‗lmoqda.
Oziq-ovqat taqchilligiga duch kelgan mamlakatlar uni import qilishga majbur, lekin bu, 
odatda, ocharchilikka qarshi kurashda kam samara beradi va bundan tashqari, mazkur 
mamlakatlarni eksportchilarga qaram qilib qo‗yadi. SHu tariqa g‗alla ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy 
tazyiq o‗tkazishning samarali vositasiga va mohiyat e‘tibori bilan, avvalo eng qashshoq 
mamlakatlarga qarshi «oziq-ovqat quroli»ga aylanadi.
1960-yillarda oziq-ovqat muammosini echish rivojlanayotgan mamlakatlar uchun «yashil 
inqilob»ni amalga oshirish bilan bog‗langan edi. Bu tadbirning mohiyati bug‗doy va sholining 
o‗ta unumli yangi navlaridan foydalanib, qishloq xo‗jalik mahsuldorligini keskin oshirishdan 
iborat edi. Buning uchun qishloq xo‗jalik ishlab chiqarishini zamonaviy texnologiyalar 
yordamida modernizatsiya qilish mo‗ljallandi. «YAshil inqilob» aksariyat rivojlanayotgan 
mamlakatlarda qabul qilindi, lekin amalda ham ijobiy, ham salbiy oqibatlarga olib keldi. 
Qishloqni qayta tashkil etish uchun tegishli ijtimoiy shart-sharoitlar va buning uchun zarur 
mablag‗lar mavjud bo‗lgan davlatlarda u ijobiy samara berdi. Ammo bunday mamlakatlar uncha 
ko‗p emas, masalan Hindiston, Pokiston shular jumlasidan. Texnika va o‗g‗itlar xarid qilish 
uchun mablag‗lar mavjud bo‗lmagan, aholining ma‘lumot darajasi juda past bo‗lgan, turg‗un 
an‘analar va xurofiy aqidalar xo‗jalik yuritishning ilg‗or shakllarini amalga joriy etishga 
to‗sqinlik qilgan o‗ta qoloq mamlakatlarda esa «yashil inqilob» samara bermadi. SHuningdek, u 
odatdagi mayda xo‗jaliklarni vayron qila boshladi, qishloq aholisining shaharga migratsiyasini 
kuchaytirdi. «YAshil inqilob» eski qishloq xo‗jaligi o‗rnida yangi, zamonaviy qishloq xo‗jaligini 
barpo eta olmadi, ya‘ni eski uyni buzib, uning o‗rnida yangi imorat qura olmadi, bu esa oziq-
ovqat muammosini yanada keskinlashtirdi.
O‗zbekistonda bu muammoning echimini topishga oqilona yondoshildi. Paxta 
yakkahokimligiga chek qo‗yilib, g‗alla, sholi, chorma mollarini etishtirishga alohida e‘tibor 
2
Каримов И.А. Мамлакатимизни модернизация қилиш йўлини изчил давом эттириш-тараққиѐтимизнинг 
муҳим омилидир.-Т.: Ўзбекистон, 2010 
1
Каримов И.А. БМТ Саммити мингйиллик ривожланиш мақсадларига бағишланган ялпи мажлисдаги нутқ. 
–Т.: Ўзбекистон, 2010. 

---

118 
qaratildi, qishloq infratuzilmasini takomillashtirish, qishloqqa sanoatni olib kirish, g‗alla 
mahsulotlarini ishlab chiqish texnologiyalaridan unumli foydalanish yo‗lga qo‗yildi.