3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

 
 
 
 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

50
8.8.Экологик таҳлилнинг моҳияти ва мақсади. 
 
Давлат лойиҳаларида энг кўп учрайдиган салбий ҳолатлардан бири - уларнинг 
табиатга 
таъсиридир.Масалан,транспорт 
системаларини 
ташкил 
этиш,ерларниг 
тузилишига,ёмғир оқимларининг ўзгаришига олиб келади. 
Эколгик таҳлилнинг асосий вазифаси,лойиҳада табиатга этказиладиган потенциал 
зарарни аниқлаш ва ушбу зарарни камайтириш ва бартараф қилиш бўйича чора тадбирлар 
ишлаб чиқаришдир. 
Умуман қилиб олганда атроф муҳит бизнинг табиий капиталимиздир ва давлатнинг 
иқтисодий ривожланишига катта ижобий таъсир қилади. 
Ҳар қандай лойиҳа экологик нуқтаи назаридан кобул қилиниши учун,у 
хавфсизликнинг минимал нормаларига жавоб бериши керак.Ушбу хавфсизлик нормалар 
биринчи навбатда инсонларнинг хаёти ва соғлиги,махсус ажратилган майдонлар (миллий 
парк,қўрикхона),йўқолиб кетаётган ўсимлик ва хайвонларга тегишлидир. 
Лойиҳалар,қўшни давлатлар билан тузилган халкаро шартномаларни, уларнинг 
розилигисиз бузмаслиги керак. Аммо бу принципга хозиргача тўла риоя қилинмаяпти. 
Кўпчилик лойиҳалардаги зарарли экологик оқибатларни бартараф қилиш ёки 
компенциялаш билан тадбирлар оддий ва минимал харажатларни талаб қилиши 
мумкин.Айрим ҳолларда эса мураккаб ва катта маблағ талаб қилади.1970 йилдан бошлаб 
Жаҳон банки,молиялаштирилган ҳар лойиҳани,унинг атроф муҳитга таъсирини аниқлаш 
мақсадида таҳлил қила бошлади. Саноат, қишлок хўжалиги,энергетика,таълим,соғликни 
сақлаш ва траспорт соҳалари бўйича 1342 та таҳлил қилинган лойиҳа шуни кўрсатди: 845 
(63%) та лойиҳа экологик хавфсиз деб топилди;, 22 та (2%) лойиҳада керакли чоралар 
кўрилди; 365 (27%) та лойиҳада эса экологик муамолар жуда оддийлиги аникланди ва 
уларни бартараф қилиш учун эса ,фақат лойиҳа-смета хужжатларига бироз ўзгартиришлар 
киритиш лозимлиги аниқланди. Қолган 110 та (8%) лойиҳада экологик муаммолар жуда 
оғирлиги аниқланди ва уларни бартараф қилиш мақсади махсус текширишлар ўтказилди 
,лойиҳаларга катта ўзгартиришлар киритилди. 
Ушбу сонлар,шуни кўрсатаятики, лойиҳаларнинг 75% экологик муаммоларни ечиш 
учун лойиҳа-смета хужжатларига оддий ўзгартиришлар киритиш лозим.Бу ерда яна шу 
аниқландики,лойиҳадаги экологик муаммоларни камайтириш ва бартараф қилиш билан 
боғлик харажатлар унинг қийматининг 3% дан кам қисмини ташкил қилар экан. 
Экологик муаммоларни самарали ечиш учун,ушбу муаммолар лойиҳа-смета 
хужжатларининг энг дастлабки босқичида кўрсатилиши керак.