Lekciya №1 Tema: Ómir qáwipsizligi páninin maqset ham waziypalari rej e

1.
 
Miynetti qorǵaw xızmetin shólkemlestiriw. 

---

4 
Islep shıǵarıwda miynetti qorǵaw boyınsha juwapkershilik usı kárxananiń
basshılarına júklengen bolıp, bul isti basshı orınbasarı yamasa basqarıw aǵzalarınan 
birine tapsırıwı múmkin. Basqarıwdın` arnawlı qararı menen hár qaysı islep shıǵarıw 
tarmaǵı: ushastkada, ustaxanada, fermada, brigadada, digirmanda, qırmanda, qurılısta 
hám t.b. da miynetti qorǵawǵa juwap beretuǵın adamlar tayınlanadı. 
Miynet qáwipsizligi boyınsha islep shıǵarıw ushastkaları hám bólimlerdegi 
juwapker adamlardıń tiykarǵı is baǵdarları tómendegishe: 
1. Shólkemlestiriw jumısları;
2. Jumıs islew jaǵdayların jaqsılaw;
3. Texnika qáwipsizligin jetilistiriw;
4. Miynet qáwipsizligi jaǵdayın qadaǵalap turıw:
a). Kárxana tárepinen qadaǵalaw;
b). Adminstrativlik qadaǵalaw;
v). Kásiplik awqamının` qadaǵalawı. 
Islep shıǵarıw sistemasına tiyisli kárxanalardıń basshılarına tómendegilerdi 
basqarıw tapsırıladı: 
A). Kásiplik awqamı menen miynetti qorǵaw jaǵdayın jaqsılaw ilájlerinin` rejelerin 
islep shıǵıw. 
B). Kásiplik shólkemleri menen miynetti qorǵawǵa baylanıslı shártnamalar dúziw. 
V). Bar normativ hújjetlerge tiykarlanıp arnawlı kiyimler, sabın hám qorǵawshı
úskeneleri menen támiyinlew. 
G). İslep shıǵarıw imaratlarınıń sanitariyalıq jaǵdayların qadaǵalaw. 
D). Kárxananıń texnika qáwipsizligin hám sanitariyalıq jaǵdayın jeke qadaǵalaw. 
E). Jumısshılar, injener-texnik isshilerdi hám xojalıq jumısshılarına tálim beriw hám 
bilimlerin tekseriw. 
J). Jumıs orınların eskertiwshi jazıwlar, plakatlar, texnika qáwipsizligi qollanbaları 
hám kerekli ádebiyatlar menen támiyinlew. 
Z). Belgilengen múddette jaraqatlanıwlar haqqındaǵı esabatlardı hám islep shıǵarıw 
sanitariyasına ajıratılǵan qarjılardı ózlestiriw haqqındaǵı maǵlıwmattı berip turıw. 
Ózbekstan Respublikasınıń Konstitutsiyası 8-dekabr 1992-jılı qabıl qılınǵan bolıp, 
5 bólim, 26 bap hám 128 statyadan ibarat. IX-baptıń 37…42 statyalarında insannıń 
sotsial huqıqları kórsetilgen. X-bap 45…50 statyalarında insan huqıqları hám erkinligi 
kepilligi kórsetilgen. 
Ózbekstan Respublikasınıń miynetti qorǵaw haqqındaǵı nızamı 6-may 1993-
jılı qabıl qılınǵan. Ol 5 bólim ha`m 29 statyadan ibarat. 1-bo`lim, ulıwma qag`́́ydalarǵa; 
2-bólim, miynetti qorǵawdı ta`miyinlew; 3-bólim jumısshılardıń miynetin qorǵawǵa 
tiyisli huqıqlardı ámelge asırıwdıń kepillikleri; 4-bólim miynetti qorǵaw haqqındaǵı 
nızamlar hám basqa normativ hújjetlerge tiykarlanıp jumıslardın` orınlanıwı ústinen 
mámleketlik hám jámiyetshilik qadaǵalawı; 5-bólim miynetti qorǵaw haqqındaǵı 
nızamlar ha`m basqa normativ hújjetlerdin` buzǵanlıǵı ushın juwapkershiligi haqqındaǵı 
statyalardı óz ishine alǵan. 
Ózbekstan Respublikasınıń miynet kodeksi 21-dekabr 1995-jıl Oliy Májlisiniń
№161-1 sanlı qararı menen tastıyıqlanǵan bolıp, II-bólim, XVI- bap hám 294 statyadan 
ibarat. VII- baptıń 114…125 statyalarında jumıs waqıtları belgilengen. VIII-bap 
126...152 statyalarda jumıstan dem alıw waqıtları keltirilgen. Miynetti qorǵaw XIII-
bapında keltirilgen bolıp, 211…223 statyalarǵa tiykarlanıp tiykarǵı nızamları keltirilgen, 

---

5 
XIV-bap bolsa ayırım kategoriyadaǵı jumısshılarǵa beriletuǵın qosımsha kepillikler hám 
imtiyazlar keltirilgen hám olardıń nızamları 224...258 statyalarda keltirilgen. 
Ózbekstan Respublikasınıń puxaralıq qorǵanıwı háqqındaǵı nızamı 26-may 
2000-jıl Oliy Májliste kórip shıǵılǵan hám qabıl etilgen. Bul nızam óz ishine V-bólim 
hám 23 statyanı kirgizgen. Onıń 1-bóliminde ulıwma qaǵıydalar, 2-bóliminde puxaralıq 
qorǵanıwǵa basshılıq qılıw, mámleketlik organları hám shólkemlerdiń puxaralardı 
qorǵaw tarawındaǵı wazıypaları, 3- bóliminde puxaralardıń puxaralıq qorǵanıwı 
tarawındaǵı huqıq hám májbúriyatları, 4-bólimde puxaralıq qorǵanıw xızmetleri hám 
kúshleri hám 5- bólimde-puxaralıq qorǵanıwdıń qarjı menen támiyinleniwi, puxaralıq 
qorǵanıw ob́́ektleri hám mal-múlk tuwrısındaǵı statyalar kórsetilgen.