Fonologik oppozitsiyalar
fonemalarning farqli belgilarini o„zida
ifodalaydi. Masalan, [p]-[t] “lab – til oldi” belgisi bilan, [a]-[o]
“lablanmagan- lablangan”lik belgisi bilan, [h]-[q] “bo„g„iz chuqur til
orqa” xossalari bilan farqlanadilar.
Tilshunoslikda fonologik ziddiyatlarning turli tip va ko„rinishlari
farqlanadi. N.S Trubeskoy “Fonologiya asoslari” asarida fonologik
ziddiyatlar haqida ko„pgina ma‟lumotlar beradi. Ziddiyatlar
bir o„lchovli
va
ko„p o„lchovli ziddiyat
ga bo„linadi.
Bir o„lchovli ziddiyat
da,
fonemalar bir belgi asosida zidlanadi. Masalan, [b] va [n ] fonemalaridan
biri jarangli va ikkinchisi jarangsiz bo„lib, ular bir belgi “jarangsizlik”
xossasiga ko„ra qarama-qarshi turadi. Yoki [p] va [y] fonemalaridan biri
iablanmagan va ikkinchisi lablangan bo„lib, bunda ular bir belgi –
“lablanganlik” xususiyatiga ko„ra qarama – qarshi turadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |