Jinoyat oraliq 1

72-modda. Shartli hukm qilish 
Agar sud ozodlikdan mahrum qilish, intizomiy qismga jo‘natish, xizmat bo‘yicha 
cheklash yoki axloq tuzatish ishlari jazolarini tayinlash vaqtida sodir etilgan jinoyatning 
xususiyati va ijtimoiy xavflilik darajasi, aybdorning shaxsi va ishdagi boshqa holatlarni 
e’tiborga olib, aybdor tayinlangan jazoni o‘tamasdan turib ham uning xulqini nazorat qilish 
orqali tuzatish mumkin, degan qat’iy fikrga kelsa, shartli hukm qo‘llashi mumkin. Bunday 

---

holda sud, basharti, belgilangan sinov muddati davomida jazoning shartliligini bekor qilish 
asoslari kelib chiqmasa, tayinlangan jazoni ijro etmaslik to‘g‘risida qaror chiqaradi. 
Sinov muddati bir yildan uch yilgacha belgilanib, hukm chiqarilgan kundan boshlab 
hisoblanadi. Basharti, shartli hukm qilish to‘g‘risidagi qaror yuqori sud tomonidan chiqarilgan 
taqdirda ham, sinov muddatini hisoblash shu kundan boshlanadi. 
Shartli hukm qilinganda, basharti, bunga asoslar mavjud bo‘lsa, sud mahkumga 
muayyan vaqt mobaynida yetkazilgan zararni bartaraf qilish, ishga yoki o‘qishga kirish, 
yashash joyi, ish yoki o‘qish joyi o‘zgarib qolsa, bu haqda shartli hukm qilingan shaxsning 
xulqi ustidan nazorat olib boruvchi organga xabar berib turish, vaqti-vaqti bilan kelib bu 
organlarda ro‘yxatdan o‘tib turish, muayyan joylarda bo‘lmaslik, muayyan vaqtda yashash 
joyida bo‘lishi, alkogolizm, giyovandlik, zaharvandlik yoki tanosil kasalligidan davolanish 
kursini o‘tashi kabi majburiyatlarni yuklashi mumkin. 
Shartli hukm qilingan shaxslarning xulqi ustidan ichki ishlar organlari, harbiy 
xizmatchilar xulqi ustidan esa, harbiy qism yoki muassasaning qo‘mondonligi nazorat olib 
boradi. 
Hukm qilingan shaxsning xulqi ustidan nazorat olib boruvchi organning taqdimi bilan 
sud sinov muddati davomida unga yuklatilgan majburiyatlarning hammasini yoki bir qismini 
olib tashlashi yoki uning zimmasiga yangi majburiyatlar yuklashi ham mumkin. 
Agar shartli hukm qilingan shaxs sinov muddati davomida sud unga yuklagan 
majburiyatlarni bajarmasa yoxud jamoat tartibi yoki mehnat intizomini buzganligi uchun unga 
ma’muriy yoki intizomiy ta’sir chorasi qo‘llanilgan bo‘lsa sud uning xulqi ustidan nazorat olib 
boruvchi organ taqdimnomasiga binoan jazoning shartliligini bekor qilib, hukmda tayinlangan 
jazoni ijro etish to‘g‘risida ajrim chiqarishi mumkin. 
Shartli hukm o‘ta og‘ir jinoyati uchun hukm qilinganlarga, shuningdek ilgari qasddan 
sodir etgan jinoyati uchun ozodlikdan mahrum etish jazosiga hukm qilingan shaxslarga 
nisbatan qo‘llanilmaydi, o‘n sakkiz yoshga to‘lmagan shaxslar, birinchi va ikkinchi guruh 
nogironlari, ayollar, shuningdek oltmish yoshdan oshgan shaxslar bundan mustasno. 
Shartli hukm qilingan shaxs sinov muddati davomida yangi jinoyat sodir etsa, sud unga 
nisbatan ushbu Kodeksning 60-moddasida nazarda tutilgan qoidalar bo‘yicha jazo tayinlaydi.