O‗zbekiston aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsion texnologiyalar davlat

O‟QUV REJASINI ISHLAB CHIQISH 
Malakalarni oshirishni rejalashtirish mashqi haqidagi ma‘lumotlarni va 
natijalarni shakllantirish va tayyorlashning ko‘p usullari bor. 

---

IDEAL T‘YuTORNING XUSUSIYaTLARI 
Mukammallikka erishish imkoniyati bo‘lmasa-da, biz hayotning boshqa 
jihatlaridagi kabi t‘yutorlikda am ideallikka intilishimiz mumkin! Quyida 
o‘quvchilar va t‘yutorlarning fikr-mulohazalariga asoslangan ideal t‘yutor ta‘rifi 
keltiriladi. 
Ideal t’yutor bu mukammal namuna: u talablar va munosabatlarda qat’iy, adolatil 
va malakali, qo’llab-quvvatlovchi, lekin rostgo’y, ob’ektiv, saxiy, ijobiy, 
xushmuomala va o’quvchilarning g’oyalarini qabul qiluvchi, sabr-toqatli, o’ziga 
xos, bag’rikeng, ta’sirchan, tushungan va yordamsevar. 
Bunday t’yutor tomonidan baholanish eng yaxshi fikr-mulohazalarni, o’quv 
jarayonining muhim va ko’pchilik o’quvchilar uchun markaziy qismini 
ta’minlaydi. Bunday t’yutor quyidagilarni bajaradi: 

kutgan natijalari va baholash uslubini aniq ifodalaydi 

qo’shimcha savollarni ma’qullaydi 

“biror kishining xatolarini topadi, lekin ularni xushmuomalalik bilan 
to’g’rilaydi,”-deydi o’quvchi, - “va u baholar nima uchun pasaytirqilgan yoki 
ko’tarqilganligini tushuntiradi” 

batafsil biro yorqin va ijodiy fikr-mulohazalarni bildiradi (ya’ni bir 
o’quvchining “fikr-mulohazalari kishini tanqid qilingan, tahdid qilingan va 
asabiylashgan holatga soladi” degan achinarli fikriga qarama-qarshi 
ravishda) 

o’quvchini qiyinchiliklarda qo’llab-quvvatlash uchun qo’shimcha yordam 
beradi 

oson o’zlashtirilmagan yoki to’g’ri o’rganilmagan jihatlarni oydinlashtiradi 

o’quvchi maqsadlariga erishishida yordamini ayamaydi 

zarur paytda moslashuvchanlikni taklif qiladi 

o’quvchilarni (hattoki yangi boshlaganlarni va shuning uchun balki t’yutor 
uchun unchalik qiziarli bo’lmagan bosqichda bo’lganlarni) biror narsaga 
undashga chin dildan iziish bildiradi 

barcha tuzatishlarni aniq va tushunarli tarzda yozadi 

---


birinchi navbatda topshiriqlarni dahrol qaytarib beradi. 
SHunday ilib ideal t’yutor yoki o’qituvchi bu o’quvchilariga o’ziga qanday 
munosabatda bo’lishlarini xohlasa, o’zi ham ularga xuddi shunday munosabatda 
bo’lgan, qaiiy shaxs sifatida yondashuvchan (topshiriq bo’yicha bergan fikr-
mulohazalariga qo’l qo’yadi, xatlarga va telefon qo’ng’irolariga qoldirmasdan 
aniq javob beradi) va yeng batafsil va qo’llab-quvvatlovchi fikr-mulohazalarni 
bildiradigan kishidek ko’rinmoda. 
Bularni tushunishingiz matnda va mashg‘ulotlarda quyidagilarni ko‘rib 
chiqishimiz orqali oydinlashtirilishi kerak edi: 

alohida o‘qituvchi yoki t‘yutorning ta‘siri 

o‘quvchilarning qo‘llab-quvvatlash va rahbarlikka bo‘lgan yetiyojlari 

o‘quvchilarning ehtiyojlari qanday ilib pedagoglarning o‘qitishni rejalashtirish 
va o‘quvchilarning savollariga javob berish mahoratlarini aniqlaydilar 

masofadan o‘qitishning muhim xususiyatlari va ularning t‘yutor roliga ta‘siri. 

Masofadan o‘qitish kursi o‘quvchilariga nisbatan t‘yutorlarning vazifalari 
(o‘quv, qo‘llab-quvvatlovchi va ma‘muriy) 

to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘qitishdan ko‘ra o‘quvchilarga rahbarlik qilish va imkoniyat 
yaratishning zarurligi 

masofaviy ta‘limda t‘yutor roli va ideal t‘yutor. 
Agar siz masofadan o‘qitish tizimida t‘yutorlikni endigina boshlagan 
bo‘lsangiz ( yoki masofadan o‘qitish bilan shug‘ullaniqshni yaqinda boshlagan 
t‘yutorlar bilan ishlayotgan bo‘lsangiz), o‘quvchilarning ehtiyojlarini samarali 
qondirish uchun bilim va malakalaringizni oshirishingiz zarurligini yodda tuting. 
har bir masofadan o‘qitish shakli vaziyatga ko‘ra turlicha bo‘lgani uchun va har bir 
shaxs masofadan o‘qitish tizimida t‘yutorlik vazifasiga har xil tajribalarni 
kiritganiq uchun t‘yutorlar ushbu vaziyatda qo‘llaydigan, egallashi yoki oshirishi 
zarur bo‘lgan bilim va malakalarni aniqlash orqali individuallashtirilgan o‘quv 
rejalarini ishlab chiqishlari zarur. 

---