“Oʻzbekiston tarixi” fanidan

xorazmshohlar sulolasi ichdan yemirilish- ga, tanazzulga yuz tutgan edi.
Avvalo, oliy hokimiyat boshqaruvida chuqur ixtiloflar hukm surardi. Bir tomondan, Muhammad 
yurgiza- yotgan rasmiy siyosatga nisbatan uning onasi Turkon Xotun va uning qavmlaridan iborat 
nufuzli siyosiy kuchlar doimiy muxolifatchilik munosabatida bo‘lib kelardi. 
Ikkinchi tomondan, mahalliy hududlar beklari va hokimlari ham markaziy hokimiyat bilan 
hisoblashmay, o‘zboshimchalik qilar, xalqqa haddan ziyod jabr-zulm o‘tkazardi. Uchinchidan, 
xalqning hokimiyatdan noroziligi ko‘plab g‘alayonlarni keltirib chiqarmoqda edi. Bunday qaltis 
vaziyat, shubhasiz, mamlakat birligiga raxna solib, uni tobora zaiflashtirayotgan edi. 
Chingizxon qo‘shni davlatdagi barcha sir-u sinoatlardan to‘liq xabardor edi. U Xorazm 
davlatidan Mo‘g‘ulistonga qatnaydigan bir guruh yirik savdogarlardan iborat o‘z josuslik 
mahkamasini tashkil qilib, ular xizmatidan foydalanib kelardi. Mahmud Yalavoch, Hasan Xoja, 
Yusuf O‘troriy singari kishilar shular sirasiga kirardi. Shu bois, Chingizxon va uning o‘rdasi 
xorazmshohlar davlatida kechayotgan barcha ziddiyatli voqealardan, uning zaif nuqtalaridan 
xabardor edi. 1218-yili Chingizxon amiri bilan Xorazm davlatiga 500 tuyada qim- matbaho 
sovg‘alar, tillo-kumush bisotlar, savdo mollari ortilgan, asosiy tarkibi musulmon savdogarlaridan 
iborat