Oziq ovqat texnologiyasi kafedrasi oziq-ovqat texnologiyasi asoslari

30
Ko’pik
uyali dispers sistema bo’lib, bunda havo 
pufakchalari sovun pardasi bilan o’ralgan. 
Ko’pikning barkarorligi – 5 minutdan keyin 
kamaygan ko’pik xajmining uning dastlabki 
xajmiga nisbati bilan aniqlanadi. Tuyingan yuqori 
molekulali yog’ kislotalari sovunlari (S
16
,S
18
) 
mayda va barkaror ko’pik hosil qiladi. O’rta 
molekulali yog’ kislotalari sovuni yirik ko’pik 
hosil qiladi. Yuqori molekulali yog’ kislotalarini 
ko’piklanish xususiyati qizdirilganda ortadi.
31
Yuvish qobiliyatini
bilish uchun avvalo xo’llanish nimaligini 
aniqlashimiz kerak. Yaxshi xo’llanishda suyuqlik 
qattiq jismning ustida tekis yoyiladi va uning 
yoriqlariga singadi. Sirt tarangligi kichik bo’lgan 
suyuqliklar yaxshi xo’llash xususiyatiga ega. 
Xo’llashni yaxshilash uchun suyuqlikning sirt 
tarangligini kamaytirish kerak. Ma’lumki suvga 
qaraganda spirt va kerosin yuzani yaxshi 
xo’llaydi. Suvning temperaturasi 20 dan 80
0
S 
gacha ortganda sirt taranglik 73 dan 62 erg/sm
3 
gacha kamaysa, suvga sovundan 0,1% qo’shilsa, 
suvning sirt tarangligi 26,5 erg/sm
2
gacha 
pasayadi. Shuning uchun sovunli eritma matoga 
yaxshi singadi