R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi

12.5-rasm. Buxgalteriya hisobi jurnal-order shaklining
umumiy chizmasi. 
Bosh daftarga joriy (oylik) oborotlar jurnal-orderlardan o‘tkazil-ganda, 
tegishli schot kredit oborotlarining jami bitta yozuv bilan, debet oborotlar esa 
bog‘lanuvchi, ya’ni kreditlanuvchi schotlar ko‘rsatilib aks ettiriladi. 
Shunday qilib, sintetik schotlarning debet oborotlari, kreditla-nuvchi 
schotlari ko‘rsatilgan holda Bosh daftarda (№18-ASK shakl), kredit 
oborotlari esa debetlanuvchi schotlari ko‘rsatilgan holda jurnal-orderlarda 
aks ettiriladi. Balans bosh daftar ma’lumotlari asosida, ayrim hollarda hisob 
registrlari ma’lumotlaridan foydalanib tuziladi.
Yozuvlarning yozilish ketma-ketligi, texnikasi va tamoyili tushunarli 
bo‘lishi uchun Bosh daftarning bitta sintetik schot uchun ochilgan varag‘ini 
misol tariqasida ko‘rsatamiz (12.7-jadval). 
Dastlabki hujjatlar 
Vedomostlar va kartochkalar 
(analitik va sintetik hisobni 
birlashtirish iloji bo‘lmaganda 
qo‘llaniladi) 
Kassa daftari 
Sintetik hisob schotlari 
bo‘yicha jamlovchi va 
guruhlovchi vedomostlar 
Jurnal-orderlar (kredit belgisi 
bo‘yicha) 
Analitik hisob schotlari 
bo‘yicha oborot vedomosti 
Bosh daftar
(debet belgisi bo‘yicha) 
Balans va hisobotlar 

---

331 
№18-ASK shakl. 
B O SH D A F T A R
5010-«Milliy valutadagi pul mablag‘lari» schoti 
12.7-jadval 
Debet oboroti schotlarning kreditidan 
Kt 
Obor
oti 
Saldo 
Oy 
9010 
schot 
K-ti 
№1 j-
o dan 
5110 
schot 
k-ti 
№3 j-
o dan 
5530 
schot 
k-ti 
№3 
ASK 
j-o 
dan 
5710 
schot 
k-ti 
№3 j-
o dan 
6870 
schot 
k-ti 
№7 j-o. 
dan 
va 
ho
ka
zo 
Debet 
bo‘yi
cha 
jami
Dt
Kt
Yan-
var 
40 
82950 
2000 
- 
610 
- 
85600 
85602 
10 
- 
Fev-
ral 
- 
92410 
1200 
400 
840 
- 
94850 
94846 
8 
- 
Mart 
120 
88750 
10120 
- 
475 
- 
99465 
99450 
12 
- 
Jurnal-order shakli bo‘yicha hisob yuritishda hisob ishlarini to‘liq 
avtomatlashtirish uchun hisoblash mashinalaridan samarali foydalanish 
mumkin. Klavishali hisoblash mashinalarini qo‘llash uchun jurnal-order 
shaklidagi hisob registrlarini ko‘p o‘zgartirish talab qilinmaydi. Bunda 
sintetik va analitik hisobni yuritish tamoyili buzilmaydi, registrlarning o‘zaro 
bog‘lanish va ularni nazorat qilish tizimi o‘zgarmasdan qoladi. 
Misol tariqasida 1-ASK jurnal-orderning shakli o‘zgartirilib, hisoblash 
mashinasida to‘ldirilgan namunasini keltiramiz (12.8-jadval). 
Hisobning jurnal-order shaklida klavishali hisoblash mashinala-ridan 
foydalanish hisobning tezkorligini oshiradi va hisob xodimlarining sonini 
kamaytiradi. 
Ko‘pchilik registrlardan hisob uchun tayyor ma’lumotlar olish 
mumkinligi sababli hisob yuritishning jurnal-order shakli buxgalteriya 
hisobotini tuzish muddatini ancha qisqartiradi. Bundan tashqari, ko‘pchilik 
jurnal-orderlar, qo‘shimcha vedomostlar va rasshifrovka varaqlaridan tezkor 
boshqarish va iqtisodiy tahlil qilish maqsadida muvaffaqiyatli foydalanish 
mumkin. 

---

332 
«Qangli»
fermer
xo‘jaligi mart 
2020-yil 
1-ASK J U R N A L – O R D E R
5010-«Milliy valutadagi pul mablag‘lari»
schotining krediti bo‘yicha 
12.8-jadval
Debetlanuv-chi 
schotlar 
Sana (yoki davr) 
Oylik 
jami 
Belgilar 
01.03 
02-06 
va h.k. 
5110 
100 
- 
440 
6710 
120 
- 
42000 
4420 
80 
40 
680 
8720 
120 
150 
310 
4690 
- 
110 
1870 
va h.k. 
Jami 
420 
300 
45300 
Shu jumladan, 
savdodan 
B O SH – J U R N A L
12.9-jadval 
Memori
al-
order-
ning 
tartib 
raqami
Order 
sanasi
Ope-
rat-
siya 
№ 
Hujjat 
va muo-
mala 
mazmu-
ni 
Oborot 
sum-
malar 
№1010-
«Materiallar» 
schoti 
«Turli 
debitorlar va 
kreditorlar 
bilan hisob-
kitoblar 
va 
h.k. 
D-t 
K-t 
D-t 
K-t 
Saldo 
15000 
55000
78000 
12000 
1 
10.01 
1 
material-
lar keli-
shi ve-
domosti 
54000 
54000
54000 
va 
h.k. 
Qishloq xo‘jalik korxonalarida hisob yuritishning jurnal-order shaklini 
qo‘llash amaliyoti uning ma’lumotlarini qo‘lda ishlash va klavishali 
hisoblash mashinalaridan foydalanish sharoitida samarali ekanligini 
isbotlamoqda. 

---

333