Ergashxodjaeva Sh. Dj., Samadov A. N.,Alimxodjayeva, N. E., Sharipov I. B. Marketing kommunikatsiyasi

10.3-jadval 
Kommunikatsiya xarajatlarini funksional taqsimlaga misol 
Xarajatlar moddalari 
Summa 
Funksional yo’nalishlar 
Summa 
ming rubl 
% 
ming rubl 
% 
1. Reklama 
1195 
63,8 
Yangi tovar. Sotuvni 
oshirish 
188 563 
10.0 30,0 
2. Sotishni 
rag’batlantirish
210 
11,2 
Savdo chegirmalari. Sotib 
tugatish 
92 92 
5,0 5,0 
3. To’g’ridan-to’g’ri 
marketing 
364 
19,4 
Buyurtmalar jo’natish. 
To’g’ridan-to’g’ri sotish 
188 375 
10,0 20,0 
4. Pablik rileyshnz 
105 
5,6 
Taqdimotlar. Homiylik
188 188 
10,0 10,0 
Jami 
1874 
100,0 
Jami 
1874 
100.0 
Kommunikatsiya byudjetini hududlarga qarab farqlash dilerlar tarmog’i va 
tovardan to’g’ridan-to’g’ri foydalanuvchilar, aholi zichligi, uning xarid layoqati, 
iste’mol an’analari xususiyatlari va h.k. bilan asoslanadi. Shu sababli mahalliy yoki 
umummilliy reklama yoxud tovarlar to’g’ridan-to’g’ri sotish foydasiga tanlov qilish 
lozim bo’lib, bu kommunikatsiya byudjeti stukturasiga ta’sir ko’rsatadi. 
Kommunikatsiya byudjetini tovar turlari bo’yicha taqsimlash shu bilan 
asoslanadiki, ta’sir doirasini eng samarali kengaytirish qaerda ekanligini, tovar ishlab 
chiqaruvchining markasi qaerda va qanday qilin yaxshiroq qabul qilinishini bilish 
kerak. Shu tariqa tovarni ilgari surish dasturida asosiy e’tiborni asosiy sotuv hajmining 
tarkibiy qismlariga qaratish maqsadga muvofiqligi tasdiqlanadi. Kommunikatsiya 
byudjetini tovarlar bo’yicha taqsimlash amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarni 
maqsadli yo’naltirilgan tarzda nazorat qilishga imkon beradi. 

---

193 
Transaksiya xarajatlari maxsus guruhga ajratiladi. Ular axborot to’plash va qayta 
ishlash bo’yicha xarajatlar, muzokaralar o’tkazish bo’yicha xarajatlar va reklamani 
yuridik himoya qilish xarajatlarini o’z ichiga oladi. Amaliyotda ishlab chiqarish 
xarajatlaridan tashqari xarajatlarni transaksiya xarajatlari deb hisoblash qabul qilingan. 
Kommunikatsiya byudjeti mablag’larining bir qismni kutilmagan vaziyatlar va 
holatlar uchun zaxiralash maqsadga muvofiq. Kommunikatsiya tadbirlarini amalga 
oshirish jarayonida sotuvning borishi bashorat qilingan darajadan farq qilganda 
ajratilgan mablag’larni qayta taqsimlash variantlari ko’zda tutilishi lozim. 
Kommunikatsiya kampaniyasini tayyorlash bo’yicha ishlarni nazorat qilish 
uchun (reklama misolida) chora-tadbirlarni quyidagi jadvalda keltirilgan shaklga 
keltirish mumkin.