O„zbekiston respublikasi avtomobil yo„llari qo„mitasi toshkent avtomobil yo„llarini loyihalash, qurish va ekspluatatsiyasi instituti

Yo‟naltiruvchi to‟siqlar 

---

Bar‘er ko‘rinishidagi to‘siqlar quyidagi elementlardan iborat bo‘ladi: 
temirbeton ustunlarga biriktirilgan temirbeton bruslar ; metall, temirbeton yoki 
yooch ustunlardagi amortizatorlarga (konsollarga) biriktirilgan, profillangan metall 
plankalar metall yoki temirbeton ustunlardagi po‘lat jild amortizatorlardan 
o‘tkazilgan po‘lat troslar. 
Yo‘l poyini va qatnov qismini qayta qurishda yo‘l yangi o‘qining o‘rnini 
mavjud yo‘l poyining kengligiga boliq holda belgilanadi. Agar mavjud yo‘l 
poyining kengligi loyihada ko‘rsatilganidan ortiq yoki unga teng bo‘lsa, loyiha 
chizii mavjud yo‘lning o‘qi bilan ustma–usta tushiriladi . Bu holda yo‘lning ikki 
tomonidan ariqlar yoki rezervlarni ko‘mib yuborish, ko‘tarmalarga yana grunt 
to‘kish yoki o‘ymalarning qiyaliklarini kesib tekislash kerak. Kamroq 
kengaytirishda to‘kilayotgan grunt qatlamlarining mavjud yo‘l poyi bilan yaxshi 
bolanishiga erishish qiyin, bu esa qiyaliklarning surilishini yuzaga keltirishi 
mumkin. 
30-rasm. Yo‘l poyini kengaytirish usullari 
a-ko‘tarmada loyiha o‘qi mavjud yo‘l o‘qi bilan ustma-ust tushganida; b-
shuning o‘zi, o‘ymada; v-ko‘tarmada bir tomonlama kengaytirish; g-
qiyalama uchastkada bir tomonlama kengaytirish 
Yo‘l poyining kengligi loyiha kengligidan kam bo‘lganida o‘qni mavjud 
yo‘lning o‘qiga nisbatan o‘ng tomonga shunday hisob bilan siljitish kerakki, bunda 

---

yo‘l poyini faqat bir tomonlama kengaytirish talab etilsin. Bu usul ayniqsa 
qiyaliklari turun, mustahkamlangan chuqur o‘ymalarda va trassani baland 
ko‘tarmalar bo‘yicha o‘tkazishda samaralidir. Keyingi holda quvurlarni uzaytirish 
qulaydir, chunki ularning kallachalaridan biri saqlanib qoladi. Yo‘l poyini bir 
tomonlama kengaytirish ishlarini bajarish davrida aylanib o‘tish yo‘li qurmaslik 
imkonini beradi. 
Parapet ko‘rinishidagi to‘siqlarga ko‘ndalang kesimi maxsus shaklda 
bo‘ladigan temirbeton bloklar, beton va buto‘
betondan yasaladigan to‘ri burchakli 
bloklar kiradi.
31-rasm. Birinchi guruh yo‘naltiruvchi to‘siqlar 
GOST 26804—86 bo‘yicha ajratish polosasida ikki tomonli bar‘er to‘siq
Oxirgi yillar xorijda parapet ko‘rinishidagi (monolit va yiilgan) temir beton 
to‘siqlar ko‘proq ishlatilayapti. Parapet to‘siqning ko‘ndalang kesimi zinali 
trapetsiya ko‘rinishida bo‘ladi va avtomobil bir tomondan yoki ikki tomondan 
urilishiga mo‘ljallanadi. Yiiladigan bloklar temir beton plitaga shtir bilan 
mahkamlanadi ,monolit to‘siqlar esa yo‘l to‘shamasi yoki tuproqqa 200 mm 
kiritiladi . Avtomobil to‘siq chetiga urilmasligi uchun birinchi blok bilan oxirgi 
blokning cheti qiya yasaladi.