«Himoyaga ruxsat etilsin» Fakultet dekani

1.2. Kasb-hunar kollejlarida tasviriy san’at ta’lim mazmuni 
Kasb-hunar kollejida o‘rganiladigan tasviriy san’at fanlari bo‘yicha ta’lim 
standarti asosida malakali kadrlar tayyorlashda qalamtasvir, rangtasvir, tasviriy 
san’at metodikasi asosiy kurslardan biri bo‘lib, u bo‘lajak o‘qituvchilarni amaliy 
mashg‘ulotlarda metodik jihatdan tayyorgar-ligini takomillashtirishning muhim 
omilidir. Bu amaliy mashg‘ulotlar kollej o‘quvchilarini badiiy-kasbiy bilimini, 
malaka va mahoratini shakllantirishga hamda ularni maktab o‘quvchilariga badiiy 
ta’lim-tarbiya berish jarayonida qo‘llashni o‘rgatishga qaratilgan. 
Metodika ta’lim-tarbiya jarayonida o‘qituvchining o‘quvchilar bilan ishlash 
usullari mazmunining xususiyatlarini ishlab chiqadi. Ma’lumki, hozirgi vaqtda 
ta’lim-tarbiya jarayonida o‘qitishning xilma-xil metodlari qo‘llaniladi. Bu erda 
usuli, o‘quv materiallarining joylashishi (o‘quv dastur), ta’lim prinsiplari va o‘quv 
tarbiyaviy ishlarining umumiy maqsad va vazifalari eng muhim ahamiyatga egadir. 
Kasb-hunar kollejlarida rasm chizish va uning metodikasi mashg‘ulot-larida 
ta’lim standarti mazmuni negizida fanlarning nazariyasi va o‘qitish metodikasi, 
shuningdek tasviriy va amaliy san’at asoslari hamda uning tarixi masalalariga 
alohida e’tibor beriladi. U bir necha seansli etyudlar tasvirlashdagi ketma-ketlilik 
tizimi, plenerda yoki o‘quv xonasida etyudlar ishlash, mustaqil ravishda berilgan 
mavzular asosida kompozitsiyalar ishlash, rang masalalari bilan shug‘ullanish 
kabilarni o‘z ichiga oladi. Bular esa tasviriy san’at bo‘yicha professional 
tayyorgarlikka ega bo‘lish bilan bog‘liq bo‘lib, tevarak-atrofdan narsa va 
xodisalarning shaklidagi va rangidagi turli-tumanlikni ko‘ra bilishga o‘rgatadi. 
Kasb-hunar kolleji talabalari ko‘rish qobiliyatini tizimli va maqsadga muvofiq 
ravishda o‘stirib borish natijasida u shakl va bo‘yoqlarning hamma xususiyatlarini 
aniq va nozik fahmlab, hayotdagi eng qiziqarli voqea lahzalarini sezib oladigan 
bo‘ladi. 

---

15 
Dars jarayonida diqqatni bir erga to‘plab ishlashga odatlanish darkor, chunki 
busiz yaxshi natijalarga erishib bo‘lmaydi. 
Tasvirlashning nazariyasi va texnikasini o‘zlashtirib olishning asosiy 
shartlaridan biri rasm chizish bilan muntazam ravishda shug‘ullanishdir. 
Tasvirlash texnikasi va nazariyasini o‘zlashtirib olishda qisqa vaqtli etyudlar 
ishlash, kompozitsiyalar tuzish, borlikni o‘rganish, amaliy va tasviriy san’at 
asarlarini tahlil qilish, badiiy ko‘rgazmalarga borish, san’atga oid adabiyotlarni 
muntazam o‘qib turishning o‘rni benihoya katta. 
O‘rta maxsus kasb-hunar kollejlarida tasviriy san’at fanlari, asosan 
qalamtasvir, rangtasvir, kompozitsiya va tasviriy san’at tarixlari o‘z ichiga oladi. 
«Qalamtasvir fani»ning asosiy maqsadi, u asosiy fan bo‘lib, o‘quvchilarning 
rassomchilik sir-asrorlarini o‘zlashtirishga qo‘yilgan dastlabki qadam hisoblanadi. 
Dastur rejasi oddiy natyurmortlardan boshlanib o‘ta murakkab manzara tasvirlarni 
o‘rgatishni maqsad qilib qo‘yadi. Yangi dastur bo‘yicha o‘quvchilar 3 yil ta’lim 
oladi va shu muddat ichida o‘z ixtisoslari bo‘yicha tegishli bilimlarni oladi.
Qalamtasvir go‘zallikni his etishga, uni oddiy chizmalar orqali kishilar 
qalbiga singdirishga o‘rgatadi.
Zamonaviy fanlar va texnika yangiliklari, dizayn, arxitektura asoslari 
qalamtasvirga asoslanadi. Qalamtasvir chizg‘ilari asosida er yuzida katta - kichik 
o‘lmas asarlar yaratilgan bo‘lib, ular jahon san’atining “oltin fondi”ga kirgan. 
Dars soatlarida o‘qituvchi o‘quvchilarni eng sodda buyumlardan boshlab 
murakkab ishlargacha bo‘lgan jarayonlarni realistik maktab qoidalari asosida 
o‘rgatadi.
Dasturdan asosiy ko‘zlangan maqsad o‘quvchi yoshlarga o‘zi tanlagan 
kasbga mehr va muhabbat uyg‘otish, zamonamizning etuk insonlari bo‘lib etishish-
lariga yordam berish hamda ularga to‘g‘ri yo‘l ko‘rsatib bosqichma-bosqich kasb 
mahoratlarini oshirib borib mutaxassisliklari bo‘yicha umumiy tushuncha 
berishdir.