Yer usti transport tizimlari

4.3 Dvigatel quvvatini oshirishning ikkinchi usuli nadduvdir
(Puflagichli) . 
Nadduv –dvigatel slindrlariga havo yoki yonuvchi aralashmani bosim ostida 
kiritish degani. Buning uchun havo yoki yonuvchi aralashma dastab kompressorda 
siqiladi, so‘ng silindirga haydaladi. Silindirlarga havo yoki yonuvchi aralashma uch 
xil usulda amalga oshiriladi: a) yuritmali kompressor bilan; b) turbo- kompressor 
bilan; v) aralash usulda haydaladi (4.1- rasm) . 

---

46 
4.1- Rasm. Nadduv sxemasi. 
a- yuritmali kompressor bilan; b- turbo- kompressor bilan; v- aralash usulda havo 
beriladigan 
Bu holda havo kompressorga tashqi muhitdan kiradi va ρk bosimgacha siqiladi, 
temperatura esa TK ga yetadi. Shundan so‘ng havo dvigatel silindiriga ρk bosim bilan 
kiradi. Bu davr ichida havoning zichligi ρ0 oshib ρk ga yetadi Natijada, dvigatel 
silindiriga kirayotgan zaryadning massa miqdori atmosferadan kirgandagiga 
qaraganda ko‘p bo‘ladi. Demak, silindirga kirgan zaryadning miqdori oshgan sari, 
unga berilayotgan yonilg‘ining miqdorini oshirish talab etiladi. Silindirda esa ko‘p 
miqdorda yonilg‘i va havo massasi yonadi, natijada dvigatelning quvvati ortadi. 
Nadduv usuli bilan dvigatel quvvatini 50...... 70 % gacha oshirish mumkin. 
Agar kompressor harakatni tirsakli valdan olsa (4.1-rasm, a) dvigatel 
quvvatining ma’lum qismi havoni siqishga sarflanadi. Bu usul ikki taktli YAAZ 
dizellarida qo‘llanilgan. Hozirgi vaqtda esa avtomobil dvigatellarida kompressorni 
harakatga keltirish uchun ishlatilgan gazlar energiyasidan foydalaniladi. Kompressor 
gaz turbinalar yordamida harakatlanadi (1.3 – rasm, b). Bu holda chiqarish trubasidan 
chiqayotgan gazlar soploli apparat orqali turbinaning kurakchalariga uriladi, turbina 
katta tezlikda aylana boshlaydi va kompressorni harakatga keltirib, foydali ish 
bajaradi. Havo tashqi muhitdan kompressorga keladi va ρk bosimgacha siqilib, 
dvigatelning silindrlariga haydaladi. Bu usul YAMZ-238N dvigatelida qo‘llaniladi.