120
12.4-Rasm GAZ-53-12 Avtomobilining rul mexanizimi va sharnir
qurilmasi.
a-rul mexanizmi; 1-rul soshkasi; 2-karter; 3-shoska vali; 4-10 va 18-salniklar; 5-
vtulka; 6 va 15-chervyak podshipniklari; 7-karterni paski kopqog‘i; 8 va 19-salnik
prujinalari; 9-elektr simining kuviri; 11-sozlovchi kistirmalar; 12-globodial chervyak;
13-uch teshikli rolik; 14-moy kuyush teshigining kopqog‘i; 16-karterni yuqori
qopqog‘i; 17-tortuvchi xomut; 20-rul vali; 21-rul kalonkasi; 22-yonbosh kopkog‘i;
23-boshqa podshipnigining zali; 24-tutib turuvchi shayba; 25-kontra gayka; 26-
sozlovchi vint;
b-sharnirli kurilma; 1-moylagich; 2-tovon; 3-konussimon prujina; 4-qopqog‘; 5-tutib
turuvchi xalqa; 6 va 15-nakonechniklar; 7-bo‘ylama tortqi quvuri; 8-rezina xalqa; 9-
katlam; 10-rezina qalpoq; 11-xalqa; 12-barmoq; 13-suxar; 14-almashgich vkladish;
16-xomut; 17-kundalang tortqi kuvuri
Misol uchun K-701, T-150 K, MTZ-80 traktorlarida xamda Ural- 375 D
avtomobilida
silindrsimon chervyak-sektor, GAZ-53-12, GAZ-66, Volga, Jiguli va
Moskvich avtomobillarida
globodial chervyak-rolik, KamAZ, ZIL-130, BelAz-540
va KrAz - 255 B avtomobillarida vint-gayka-reyka- tishli sektor, T-16 M uzi yurar
shassisida esa konussimon tishli gildirak, VAZ-2108 va TIKO avtomobillarida esa
tishli gildirak-tishli reyka tipidagi rul mexanizmlari kullanilgan.
Boshqariladigan g`ildiraklarni turg`unligi, og`ishi va yaqinlashishi.
Boshkariladigan gildiraklarning turgunligi bu ularning traktor
va avtomobilning tugri
chizikli xarakatlanishini ta’minlash uchun uz vaziyatini avtomatik saklab kolish
kobiliyatidir. Avtomobil gildiraklarining turgunligiga shkvorenlarining kundalang va
buylama kiyaliklari bilan erishiladi.
121
a) shkvorenning kundalang kiyaligi avtomobilning (traktor)
kundalang tekislikda
yotish burchagi bilan aniklanadi. Avtomobil uchun bu burchakning kattaligi 6-8 S
o
ni
tashkil kiladi.
b) shkvorenning buylama kiyaligi gildirak aylanishiga tik tekislik va shkvoren uni
xosil kilgan chizik orasidagi burchak bilan aniklanadi.
Oldingi kuprikni urnatishga
karab burchak 0 S
o
dan 8 S
o
gacha oralikda yotadi.
v) boshkariladigan gildiraklarning yakinlashuvi traktor yoki avtomobilni
xarakatlanish
tomoniga karab, ularning boshkariluvchi gildirak shinalari urta
kismining old va orka tomonlar masofalar farki bilan aniklanadigan kattalik uning
kattaligi 2...12 mmni tashkil etishi mumkin.
Boshkariluvchi gildiraklarni burish uchun ma’lum
mikdorda kuch talab
etiladi. Juda kupchilik traktor va avtomobillarda burishni engillashtirirish maksadida
gidravlik kuchaytirgichlar keng mikyosda kullanilib kelinmokda.
Rul boshkarmasi rul yuritmasi kuchaytirgichlari bilan jixozlangan. Gidravlik
kuchaytirgichlar burishni osonlashtirish maksadida
kushimcha kuch xosil kilish
uchun muljallangan.
Nasosning kanday maksadda ishlashtilishiga karab kuchaytirgichlar avtonom
va birgalikda ishlaydiganlarga bulinadi.
Avtonom kuchaytirgich ishlatilganda nasosda fakat
kuchaytirgich gidravlik
sistemasi, kuchaytirgich birgalikda ishlatilganda esa boshka iste’molchilar xam
ta’minlanadilar.
Agregatlarning joylashishiga karab kuyidagi sxemalari fark kiladi.
-gidrotsilindr, taksimlagich va rul mexanizmi umumiy uzel xosil kiladi.(MTZ-80, T-
40M, ZIL- 130).
-rul mexanizmi va taksimlagich bitta agregat kilib yasalgan,
gidrotsilindr aloxida
yasalgan(T-150K.-K-701).
-gidrotsilindr va taksimlagich umumiy uzelda rul mexanizmidan aloxida kilib
yasalgan(MAZ-500 BelA 5340).
-gidrotsilinr, taksimlagich, rul mexanizmi aloxida uzeldan iborat (GAZ-).
Do'stlaringiz bilan baham: