Buxoro filiali «yer tuzish va yer kadastri» kafedrasi yer monitoringi

10-jadval 
Tuproqda ba’zi bir kimyoviy moddalar konsentratsiyasining yo‘l 
qo‘yilishi joiz bo‘lgan chegarasi Mg/kg 
Moddalar 
PDK 
Limitiruvchi belgilar 
Benz(a)piren 
0.02 
Umumsanitariyalar
Benzin
0,1 
Havo-migratsionli 
Vanadiy
150 
Umumsanitariyali
Margimush 
2 
Translakatsionli
Simob
2,1 
Translakatsionli 
Qo‘rg‘oshin
32 
Umumsanitariyali 
Kobalt 
5 
Umumsanitariyali 
Miss 
3 
Umumsanitariyali 
Polixlorbifenidlar (summarli) 
0,06 
Umumsanitariyali 
Agroekologik monitoring maxalliy, mintiqaviy va dunyo miqyosida olib 
boriladi.
Agroekologik monitoring asosiy prinsiplardan iborat: 
-
agroeko tizimning eng muhim belgilari o‘zgarishini aks ettiradigan turli 
xil guruh ko‘rsatkichlarni bir vaqtda nazorat qilishning to‘laligi; 

---

-
agroeko tizim ortidan uzluksiz nazorat. Xar bir ko‘rsatkich bo‘yicha 
uning o‘zgarish surati va intensivligiga qarab vaqti vaqti bilan kuzatishni aniq 
belgilash; 
-
yagona ilmiy-uslubiy rahbarligi ostida, muvofiqlashtirilgan dastur 
bo‘yicha turli xil mutahassislar (tuproqshunoslar, agroximiklar, gidrologlar, 
mikrobiologlar) o‘tkazadigan tekshirishlar vazifalari va maqsadlarining birligi; 
-
agroeko tizimning barcha blok kompanentlari «tuproq-o‘simlik, yer, suv, 
atmosfyera, hayvonlar, inson» tekshirish, ya’ni tekshirishlar tizimliligi; 
-
tekshirishlar ishonchliligi; 
-
turli xil zonalarda joylashgan ob’ektlar tizimi bo‘yicha kuzatishlar birga 
bo‘la olishligi; 
Yerdan foydalanishning hozirgi zamon ekologik oqibatlarini baholaydigan 
va aks ettiradigan xaritalar muhim geoinformatsion manba bo‘lib xizmat qiladi. 
Masalan, Toshkent hududida agroekologik monitoringining maqsadi uchun 
birtalay xaritalar eroziyasi tuzib chiqilgan: oqimning shakllanish sharoitlari va 
tuzilishining landshafti; pestitsidlar, minyeral va organiq o‘g‘itlar solish; 
ifloslanish manbalari; hudud ifloslanishining turli xil turlari intensivligini baholash 
va ularni tavsiflash; yerlardan foydalanish bo‘yicha tavsiyalar. 
Bunday 
xaritalar 
agroekologik 
monitoringining 
asosi, 
yerdan 
foydalanishning ekologik asoslangan bazasi va qishloq xo‘jalik ishlab chiqarish 
usuliga ekologik chegaralanishning parametrlarini ishlab chiqish uchun baza bo‘lib 
xizmat qiladi. 
Agroekologik 
monitoringi 
ekologik 
xavfli 
manbalarini, 
tuproq 
unumdorligini zond bilan masofali tekshirishning yangi uslub va texnologiyasini 
ishlab chiqishga, minyeral oziqasining darajasini, biologik, geoximik, jismoniy 
barqarorligini hisobga olish bilan turli xil landshaftlar sho‘rlariga yo‘l qo‘yilishiga 
ruxsat etiladigan antropogen nagruzka chenarasini aniqlashga imkon yaratadi va 
majmuali tavsif beradi. Shuningdek biologik uslublar, agroximik, agrotexnik 
usullardan foydalanish bilan oziqaning (tuproq, o‘simlik, inson) trofik zanjiridan 
taksikontlarni chiqarib yuborish uslubi va texnologiyasini amalda o‘zlashtirish va 
ishlab chiqish.